O’. Asqarova, Z. Qoraboeva, M. Samidjonova maktabgacha ta`lim metodologiyasi

FARAZLARNING TURLARI 
Farazlar-bu keying bosqichlari 
ilgari 
surilgan 
farazlarga 
bevosita 
bog’liq 
bo’lgan 
tadqiqot uchun asosiy nuqtalar 
ikkilamchi 
asosiymas 
asosiy 
birlamchi 

---

72 
Farazlar tushunchalarning nazariy talqin etilishini takrorlovchi 
ierarxiya
-
tizimlarni hosil qiladi. 
Farazning ifodalanishi - tadqiqotning nazariy 
tayyorlanishining yakunlovchi qismi.
 
Dissertatsiyaning nazariy bo’limini muayyan bazaviy faraz negizida 
ko’rilishi mumkin bo’lib, u mantiqiy dalillash, obro’li mualliflarga tayanish, 
amaliyotga va masala tarixiga murojaat etish yo’li bilan asoslanadi. 
Agar tadqiqotchi 
farazlarni ifodalagan bo’lsa, 
unda empirik ma’lumotlar 
ularni tekshirish, tasdiqlash yoki inkor qilish uchun xizmat qiladi. 
Agar avval-boshidan farazlar ilgari surilmagan bo’lsa, unda tadqitqotning 
ilmiy darajasi keskin pasayadi, uning natijalari va umumlashmalari esa u yoki 
boshsa indikatorlarning foizli ifodalari bayonlari va ancha jo’n tavsiyalardan iborat 
bo’lib qoladi. 
Farazlarni ilgari surish qoidalari 
Faraz o’zi tegishli bo’lgan barcha faktlar bilan kelishgan bo’lishi yoki, hech 
bo’lmaganda, ularga muvofiq bulishi kerak. Faktlar turkumini izohlash uchun 
ilgari surilgan ko’plab bir-biriga zid bo’lgan farazlar ichida shu faktlarning eng 
ko’pini bir xilda izohlaydigani maqbulroqdir. Faktlarning bog’langan turkumini 
izohlash uchun imkoni boricha kamroq farazlarni ilgari surish kerak va ular imkoni 
boricha maxkamroq bog’langan bo’lishi kerak. Farazlarni ilgari surishda uning 
xulosalarining ehtimolli tusini idrok etish zarur. Bir-biriga zid keladigan farazlarga 
asoslanib ish qilish mumkin emas.