Samarqand: Samdu nashri, 2020 y. 460 b

Foyda formulasi
- bu iste’molchiga taqdim etishda 
kompaniyaning 
o‘zi 
uchun 
qanday 
qiymat 
yaratishini 
belgilaydigan iz. U quyidagi to‘rt elementdan iborat: 
1. Daromad olish modeli: narx miqdori. 
2.Xarajatlar 
tarkibi: 
to‘g‘ridan-to‘g‘ri va bilvosita 
xarajatlar, o‘lchov tejamkorligi. Xarajatlar tarkibi to‘g‘ridan-to‘g‘ri 
biznes modeli uchun zarur bo‘lgan asosiy resurslarga bog‘liq. 
3. Marginal foyda modeli: kutilayotgan hajmlarni va 
xarajatlar tarkibini bilib, kerakli foydani olish uchun har bir 
qo‘shimcha birlikdan foydani aniqlash mumkin. 
4. Resurslarning aylanish tezligi: kutilayotgan hajmni 
saqlab qolish va kutilgan foyda olish uchun mavjud aktivlardan 
foydalanish tezligi. 
Ehtimol, eng qulay usul bu iste’molchilarga taklif qilingan 
qiymatni yetkazib berish uchun zarur bo‘lgan dastlabki narx 
o‘rnatilgandan keyin hamda o‘zgaruvchan xarajatlar va marjinal 
foyda aniqlangandan so‘ng, kerakli foydani olish uchun ishlab 
chiqarish ko‘lami va resurslarning aylanish tezligi hisoblanadi. 
Asosiy 
manbalar.
Asosiy 
resurslar 
odamlar, 
texnologiyalar, mahsulotlar, jihozlar, uskunalar va yetkazib berish 
zanjirlari kabi maqsadli mijozlarga qiymat taklifini yetkazib berish 
uchun zarur bo‘lgan aktivlardir. 
Bu yerda aniq iste’molchilar va kompaniya uchun qiymat 
yaratadigan asosiy elementlarga hamda ularning o‘zaro ta’siriga 
(turli kompaniyalar uchun umumiy bo‘lgan, raqobatbardosh biznes 
ustunligini yaratishga hissa qo‘shmaydigan umumiy resurslardan 

---

90 
farqli o‘laroq) e’tibor qaratiladi. Asosiy resurslarni avtoulovdagi 
akkumulyator bilan taqqoslash mumkin. Ya’ni, tashkilot bir 
vaqtning o‘zida o‘zi ishlaydigan resurslarni iste’mol qiladi va 
to‘ldiradi. 
Asosiy 
resurslar 
tushunchasi 
kompaniyaning 
investitsiyalari, xususan kapital bilan uzviy bog‘liqdir.