Samarqand: Samdu nashri, 2020 y. 460 b

4-shakl. Bozor bosimining modeli – marketpull.
Ushbu gipoteza iqtisodiyotning innovatsion salohiyati 
o‘sishini bozor talablari bilan bog‘laydi. Bu yerda milliy va jahon 
iqtisodiyotining iqtisodiy rivojlanish tendensiyalari bilan bog‘liq 
ma’lum bozor ehtiyojlarining mavjudligi ustuvor ahamiyatga ega. 
Ushbu tendensiyalarga ishlab chiqarishni diversifikatsiyalash 
zarurati, raqobat darajasining oshishi, “bozor ulushlari uchun 
kurash”, marketingga ko‘proq e’tibor hamda bozorga yangi 
mahsulotni olib chiqish vaqtini qisqartirish zarurligi kabilar kiradi. 
Bozor talabi 
Sotish 
Rivojlanish 
Ishlab 
chiqarish 

---

41 
Shunday qilib, talabning oshishi ishlab chiqarish hajmini 
keskin oshirishni talab qilgandagina innovatsiyalar ishlab 
chiqarishda faol ishtirok etadi. Innovatsion faoliyatni amalga 
oshirishning asosiy sababi shuki, ikkinchi farazga ko‘ra iqtisodiy 
sharoitlar va birinchi navbatda bozor omillaridir. Bunday holatda 
iqtisodiy samarani ko‘pincha yangilik yaratishi shart bo‘lmagan, 
lekin uni qo‘llagan yoki unga egalik qilish huquqiga ega bo‘lgan 
xo‘jalik yurituvchi sub’ekt oladi. 
Asta-sekin kompaniya bir tomondan texnologiya shakllari 
va bozor bosimi strategiyalari, texnologik imkoniyatlar va boshqa 
tomondan bozor ehtiyojlarining umumiy o‘zaro ta’sirlashish 
jarayonining ikkita ekstremal misoli ekanligini tushunadi. 
Innovatsion jarayonning interaktiv modeli innovatsion 
jarayon tobora murakkablashib, chiziqli bo‘lmagan xarakterga ega 
bo‘lib bormoqda. Texnologik rivojlanish mantig‘i ham, potensial 
bozor ham innovatsion g‘oyaning ekvivalent manbalari ekanligi 
ko‘rinmoqda. Bu shuni anglatadiki, ilmiy tadqiqotlar bosqichini 
chetlab o‘tib, to‘g‘ridan-to‘g‘ri innovatsiyalarni yaratish mumkin 
(5-rasm):