Ўзбекистон республикаси марказий банки

Ўзбекистон Республикаси Марказий банки
 
ПУЛ-КРЕДИТ СИЁСАТИНИНГ 2022 ЙИЛ ВА 2023-2024 ЙИЛЛАР
ДАВРИГА МЎЛЖАЛЛАНГАН АСОСИЙ ЙЎНАЛИШЛАРИ
99
 
6-
илова 
Давлат бюджети инвестицион харажатларининг
иқтисодиётдаги хусусий инвестицияларга таъсири
 
Сўнгги ўн йилликларда аксарият эксперт иқтисодчилар 
контрциклик 
ёндашувга эга бўлган мувофиқлашган фискал сиёсат юритиш
амалиётини ёқлаб келишаётган бўлса-да, бугунги кунда ҳам кўплаб 
давлатларда фискал баланснинг салбий даражада шаклланаётганлигини 
кузатиш мумкин. 
Таъкидлаш лозимки,
 
ҳукумат харажатларининг ортиши иқтисодиётда
 
“сиқиб чиқариш” 
(“crowding out”) таъсирининг, яъни
 
хусусий секторда 
инвестицион харажатлар қисқаришининг юзага келишига сабаб бўлади. 
Мазкур ҳолатда ҳукумат фискал тақчилликни қоплашда уч турдаги 
манбалардан: 
пул эмиссияси
, 
солиқ тушумининг оширилиши
ва 
қарз 
маблағларининг жалб этилиши 
ҳисобидан молиялаштирилади. 
Бунда пул эмиссияси орқали молиялаштириш иқтисодиётда 
инфляция даражасининг ошишига
, янги солиқ турларининг жорий 
қилиниши ёки мавжуд солиқ турлари бўйича ставкаларнинг оширилиши 
эса 
аҳоли ва тадбиркорлик субъектлари соф даромадларининг 
камайишига
ва натижада иқтисодиётда ялпи талабнинг камайишига олиб 
келиши мумкин. 
Юқоридагиларни инобатга олган ҳолда, ҳукуматлар оптимал йўл 
сифатида 
қарз маблағларини жалб қилишни
маъқул кўришади. Бунда 
давлатнинг қисқа ва узоқ муддатли облигациялари эмиссияси орқали 
хусусий сектордан ички қарз маблағларини жалб қилиши хусусий 
секторнинг инвестицион имкониятларини чеклаши мумкин. 
Кейнес 
мактаби 
иқтисодчиларининг 
таъкидлашича, 
давлат 
харажатларининг 
ортиши 
иқтисодиётда