Ўзбекистон республикаси олий ва ўрта махсус таълимвазирлиги мирзо улуғбек номидаги

ЧЕТ ТИЛИ ЎҚИТУВЧИЛАРИНИ МАЛАКАСИНИ ОШИРИШ 
ЖАРАЁНИДА ИНТЕРФАОЛ МЕТОДЛАРДАН ФОЙДАЛАНИШ 
Карши ДУ Катта укитувчи :Х. Холикова ., Укитувчи: Г. Киямова 
Хозирги кунда ахборот технологиялар ривожланиб, таълим тарбия 
жараѐни хам анъанавий методлардан интерфаол методларга ўтишни тақазо 
этади. 
Малака ошириш жараѐнида тингловчиларга ахборотларни тўла ва 
аниқ етказишда ўқув жараѐнига ижодий ѐндашиш ўқитувчидан доимий 
изланишни ўз устида қаттиқ ишлашни талаб қилади. Малака ошириш 

---

250 
шунчаки вақт ўтказиш эмас балки алохида мақсадга қаратилган бўлмоғи 
лозим. 
Ўқитувчи аввало ўз-узига ― Машғулот ўтишдан мақсадим нима ? ‖ 
―Нима учун дарсларим зерикарли ўтяпти ?‖ ―Нахотки касб танлашда 
адашган бўлсам ? ‖ ѐки ―Нима қилсам яхшироқ бўлади ?‖ деган саволларни 
бериш ва уларга жавоб топиш зарур. 
Ана шу саволларга жавоб излаш жараѐнида ўқитувчи ўзининг 
камчиликларини англаб, уларни тўғирлашга харакат қилади. 
Ижтимоий воқелик ва таъбий ходисалар маълум тартиб асосида 
келгандек интерфаол таълим ва интерфаол методлардан фойдаланиш ҳам 
бир қатор қоидаларга амал қилмоғи лозим. Қуйида бир қанча қоидаларга 
тўхталамиз. 
1.
Машғулотга пухта таѐргарлик кўриш. Кўпчилик холларда 
ўқитувчиларнинг аксарияти машғулотга тайѐргарлик кғрмасдан дарс ўтади. 
Бу педагогик жихатдан нотўғри. Яхши тайѐргарлик кўрган ўқитувчи ўз 
дарсини тартибли, мазмунли кечишини таъминлаб қолмай тингловчиларга 
бераѐтган билимини самарали ўзлаштирилишига ѐрдам беради. Дарсга 
тайѐргарлик кўриш ўз мутахасислигини билган ўқитувчи учун қийин эмас. 
Бунда дарснинг умумий лойихасини ишлаб чиқиш керак. Бунда ўқитувчи ўз 
олдига қуйидаги саволларни қўяди: 
1.
Нима ҳақида гапиришим, нималара эътибор беришим лозим 
(Машғулотнинг мантиқий давомийлигини таъминлаш). 
2.
Тингловчилар билан ишлашда нималарни ҳисобга олишим, уларни 
асосий мақсадга қандай йўналтиришим керак ? (Машғулотни услубий тўғри 
ташкил қилиш). 
3.
Машғулотни ўтиши 
учун нималарни тайѐрлашим керак 
(машғулотни ташкилий жихатдан тўғри уюштириш).
2.
Дарсни энг осон, қизиқарли вазифалардан бошлаш лозим. Бунда 
тинловчи топшириқларни рохатланиб, завқланиб бажаради. Топшириқни 
бажарганларидан сўнг албатта ―Рағбатлантириш‖ лозим. Тингловчиларни 
эътиборини тортиш учун уларни қизиқтирадиган мавзулардан саволлар 
ўртага ташланади, масалан : ўзлари ѐқтирган ѐзувчи, саѐхат қилишни 
хохлаган шахар ҳақида, ѐки бошқа саволлардан фойдаланиш мумкин. 
3.
Мақсадни аниқ белгилаб олиш. Бунда тинловчилар билан ―Кичик 
сухбат‖ лар ташкил этади сўнг дарсни асосий мақсади тушунтирилади. 
4.
Мавзудан четга чиқмаслик. Дарс жараѐнида мавзудан четга 
чиқмаслик мухим. Тингловчилар берилган топшириқлар устида ишлаши, 
жавобларни ифодалашда хам аниқ жавоб беришга ўргатиб борилиши керак. 
Шунда ҳам мақсадга эришилади, ҳам машғулотнинг самарадарлиги ошади. 
5.
Машғулотда 
тингловчиларни 
фаоллигига 
эътибор 
бериш. 
Хатоларни тўғирлаш, дарсга актив бўлмаганларни осонроқ топшириқ бериб 
фикрларини баѐн қилишларига ундаш лозим. 
6.
Машғулотни якунлаш. Ўқитувчи тингловчиларга ўрганган 
машғулотларни қайта тадбиқ этиш, ўзларига бўлган ишончни ҳис қилишга 
ўргатмоғи 
лозим. 
Машғулот 
якунида 
тингловчиларга 
―Бугун 
ўрганганларингиз келажакда сизга қўл келади‖ деган сўзларни айтиб, 
уларни кайфиятларини кўтариш лозим. Зинхор вақтни бехуда сарфламанг 
вақт инсон учун энг қимматбаҳо нарсалардан биридир. 

---

251 
Резюме 
Ушбу мақолада малака ошириш жараѐнида тингловчиларга 
интерфаол методлардан фойдаланиб, дарс самарадорлигини яхшилаш 
усуллари ҳақида сўз боради. Бунда бир қанча қоидаларга тўхталиб ўтилган. 
This article is about using interactive methods in teaching students of 
retraining. Institutes and the ways of developing qualities of the lessons. 
Some points and problems are shown with examples.