Ўзбекистон республикаси олий ва ўрта махсус таълим вазирлиги ўзбекистон республикаси қишлоқ ва сув

Даре сувлари минерализациясини кўп йиллик ўзгариши (ГЭЖ/ЖБ, 
2002) 
1.4 1.2 1 
0,8 0,6 0.4 0,2 О 
Амударё дарёси 

---

56 
Ер ости сувининг сифати 
Ўзбекистоннинг шарқида жойлашган ер ости суви сифати бўйича (айрим 
участкалардан ташқари) «Ичимлик сув» CTzDST 950:2000 давлат стандарта 
талабларига жавоб беради. Бу ер да ер ости суви захирасининг 60 фоизи жам-ланган 
ва ишлатиладиган сувнинг 70 фоизи ҳам шу ер дан олинади. 
Мамлакатнинг ғарбий қисмидаги ер ости сувлар захираси (Зарафшон этаги, 
Қашқадарё, Сирдарё, Амударё, Марказий Қизилқум ҳавзаларининг ғарбий қисми) 
минераллашиш ҳажми юқори ва қаттиқ. Йирик сув оқимлари буйларида (Амударё 
ва суғориш каналлари) ҳосил бўладиган ва Хоразм вилояти ҳамда Қорақалпоғистон 
Республикасини ичимлик суви билан таъминлаш учун фойдаланиладиган ер ости 
чучук сув линзалари юқори минераллашга-ни ва қаттиқлиги боис ичимлик суви 
таъминоти талаб ва стандартларидан анча орқада. Бу жидций ташвиш туғдирмоқца 
ва шошилинч чоралар куришни талаб қилади. Негаки, дарё-нинг этагида жойлашган 
аҳолининг бошқа сув 
Коллектор-дренаж сувлари сифати 
Ҳар йили Қарши чўлиниш суғориладиган майдон-ларицан Жанубий ва Сичанкул 
коллекторлари орқали Амуцарёгаўртача 8 г/л минераллашган 1,2 м3 сув оқизилаци. 
Бухоронинг сугориладиган ерла-рицан эса 4 г/л минераллашган 1,5 м3 
Коллектор-дренаж сувлари сифати (КДС) оқизилади (2.8-жацвал). 
Коллектор-дренаж сувлари таркибица туйимли элементлар (азот, фосфор) ва 
пестанидлар устки манбаларидан фойцаланиш имкониятлари нисбатан чекланган. 
Республикада ер остицан олинадиган жами сув миқцорининг катта қисми (қарийб 
50%) Фарғона воцийсига тўғри келади. Бироқ бошқа хуцудларца бўлгани каби бу 
ерда ҳам сувцан оқилона фойцаланмаслик ва атроф-муҳитнинг ёмонлашуви 
оқибатица сув захираси ва сифати пасайиб бормоқца. Сув оқиб келадиган Сўх 
ца-рёси қуйи қисмицаги сув кони цеярли ишцан чиққан. Хўжалик юритиш фаолияти 
ва сув ман-баларининг ифлосланиши натижасица 20 м3/с миқцорицаги умумий ер 
ости чучук сув ресурсларининг айни пайтца Сўх дарёси марказий қисмица 
тўпланган 10-12 м3/с сақлаб қолинган. Фойдаланилаётган ва ҳали очилмаган 
ичимлик сув манбаларини ҳимоя қилишни кучайтириш мақсадица мамлакатца ер 
ости чучук сувлари ҳосил бўладиган 11 хуцудга (жумладан Сўх сув конига) давлат 
томоницан республика миқёсица алоҳица ҳимоя қилинадиган табиий худуц мақоми 
берилган. 

---

57 
сувларга нисбатан анча юқори, микроэлементлар билан тўйинганлик ҳам шу 
даражада (2-илова). 
Амударё ифлосланишининг олдини олиш учун Дренаж лойиҳаси доирасица 
царёнинг унг қирғоғица цренаж оқова сувларини бошқариш буйича чора-тадбирлар 
ишлаб чиқилци (2.3-рамка). 
2.8-жадвал.