O`zbekiston respubliksi oliy va o`rta

I. BOB. MAKTABGACHA TA`LIM MUASSASALARIDA BOLALARGA 
MA`NAVIY TARBIYA BERISHNING PEDAGOGIK ASOSLARI
1.1. Maktabgacha ta`lim muassasalari va ularda bola tarbiyasining maqsad 
va vazifalari. 
O`zbekiston 
Respublikasi 
“Ta`lim 
to`g`risida”gi Qonunning 10-moddasida va 
“Kadrlar 
tayyorlash 
milliy 
dasturi”da 
maktabgacha ta`lim-uzluksiz ta`lim tizimining 
birinchi turi ekanligi qayd etilgan. Shuningdek, 
maktabgacha 
ta`lim 
to`g`risida 
“Ta`lim 
to`g`risida”gi Qonunning 11-moddasida ham 
“Maktabgacha ta`lim bola shaxsini sog`lom va 
yetuk, maktabda o`qishga tayyorlangan tarzda 
shakllantirish maqsadini ko`zlaydi. Bu ta`lim olti-yetti yoshgacha oilada, bolalar 
bog`chasida va mulk shaklidan qat`iy nazar boshqa ta`lim muassasalarida olib 
boriladi”, deb ta`kidlansa, “Kadrlar tayyorlash milliy dasturi”da “maktabgacha 
ta`limning samarali psixologik usullarini izlash va joriy etish”, degan talabni 
qo`yadi
.
Maktabgacha ta`lim bola 6-7 yoshga yetguncha oilada hamda davlat yoki 
nodavlat MTM ida amalga oshiriladi. YuNESKO qarori bilan 1997 yilda 
“Maktabgacha ta`lim” uzluksiz ta`lim tizimining birinchi bosqichi sifatida kiritildi. 
Oldingi “Maktabgacha tarbiya” termini “Maktabgacha ta`lim” bilan almashtirildi. 
Sir emaski, bugungi kunda uzluksiz ta`lim tizimiga mamlakatimizda katta e`tibor 
qaratilgan. Buni butun dunyo rivojlangan mamlakatlari tan olmoqda. Bunga sabab 
Mamlakatimiz Prezidenti I.A.Karimov O`zbekiston kelajagini qurishda asosiy 
ishtirokchi bo`ladigan bolalarni yuksak ma`naviyatli qilib tarbiyalashga katta 
e`tibor bermoqda. Jumladan, uning 
“Yuksak ma`naviyat-engilmas kuch”
nomli 
asarida ham “Ko`p yillik ilmiy kuzatish va tadqiqotlar shuni ko`rsatadiki, inson o`z 

---

7 
umri davomida oladigan barcha informasiyaning 70 foizini 5 yoshgacha bo`lgan 
davrda olar ekan. 
Bolaning ongi asosan 5-7 yoshda shakllanishini inobatga oladigan bo`lsak, 
aynan ana shu davrda uning qalbida oiladagi muhit ta`sirida ma`naviyatning ilk 
kurtaklari namoyon bo`la boshlaydi”, deyilgan
. 
Ushbu fikrlar nafaqat oila va oila 
muhitiga taalluqli, balki MTM dagi ta`lim-tarbiya jarayonining barcha jabhalariga 
tegishli. Chunki, bolalarning intellektual salohiyatini shakllantirishning eng 
muhim-boshlang`ich bosqichi ham aynan 5-7 yoshdagi bolalarga to`g`ri keladi. 
Buning isbotini mazkur tadqiqot ishining 3-bobidagi “Iste`dodli bola 
xonadoningizda” mavzusidagi oila darsi mashg`ulotlariga e`tibor berish orqali 
topasiz.Maktabgacha ta`lim muassasasini tashkil etishdan asosiy maqsad bolalar 
ta`lim-tarbiyasiga qo`yiladigan davlat talablariga muvofiq keladigan hamda har 
tomonlama yetuk va sog`lom bolalarni tarbiyalash uchun zaruriy tashkiliy, uslubiy, 
psixologik, pedagogik shart-sharoitlar yaratish va bolalarni maktabda muntazam 
ravishda ta`lim olishga tayyorlashda ota-onalarga yordam berish. 
MTM ning asosiy vazifalari quyidagilar: 

bolalar sog`lig`ini mustahkamlash va ularning hayotini muhofaza qilish; 

bola shaxsiga munosabatni shakllantirish; 

bolaning ma`naviy, jismoniy va intellektual rivojlanishiga hissa qo`shish va 
ularning bilimga qiziqishini rivojlantirish hamda mehnat ko`nikmalari 
elementlarini shakllantirishga ko`maklashish; 

bolalarni milliy va umuminsoniy qadriyatlarni hurmat qilishga o`rgatish; 

bolalarni maktab ta`limiga tayyorlash; 

O`zbekiston Respublikasi Xalq ta`limi vazirligi tomonidan tasdiqlangan 
yoki tavsiya qilingan dasturlar asosidagi ta`lim mazmunini amalga oshiradi.