O'zbekiston Respublikasi Oliy va o’rta-maxsus ta’lim Vazirligi Toshkent Davlat stomatologiya institute Buxoro filiali

Diagnoz; 
diagnozni laborator va instrumental tekshiruvlar 
tasdiqlaydi.
 
stimulyator yuborgandan keyin
 
rentgenografiya qilinganda, 
peroral xoletsistografiya va vena ichi xolegrafiyada (xoletsistokinin, 

---

348 
pankreozimin) gipertonik-giperkinetik tipida o’t qopini tez va kuchli 
qisqarishini va aksincha gipotonik-gipokinetik tipida sekin qisqarishi, 
kattalashganligi hamda osilib pastga tushganligini ko’rish mumkin. 
Bo’yoqlar (rang) yuborib ko’p momentli duodenal zondlashda 
diskineziyaning gipertonik-giperkinetik tipida II fazasi (Oddi sfinteri 
yopiqligida) uzaygan yoki meyorda bo’ladi, IV faza (o’t qopini 
qisqarishi) qisqargan va kechikadi. 
Gipotonik-gipokinetik tipida esa II faza bo’lmasligi ham mumkin 
(Oddi sfinkteri doimo bo’sh turadi), IV faza uzaygan va kechikadi. 
Davolash;
ish va parhez rejimiga rioya qilish, markaziy nerv tizimi 
faoliyatini yaxshilash (trankvilizatorlar va uyqu keltiruvchi dorilar bilan. 
Gipertonik-
giperkinetik tipi xurujida parhez 4, 5a va magniyli . 
No-spa, papaverin, xolinolitik preparatlardan atropin sulfat berish 
maqsadga muofiqdir. 
Gipotonik-
gipokinetik tipida parhez 5 va 15 (Pevzner) bo’yicha 
tavsiya qilinadi. O’t qopini qisqarish faoliyatini yaxshilovchi 
preparatlar-Strixnin nitrat, kofein, fenamin kabi preparatlar beriladi. 
Ikala holatda ham sanatoriyalarda va kurortlarda davolash samarali. 
Xoletsistit 

Xoletsistit – o’t pufagining yallig’lanishi hisoblanadi. O’t-tosh 

kasalligi fonida rivojlanadigan o’tkir va surunkali xoletsistit farqlanadi. 
Surunkali xoletsistit o’tkir xoletsistitdan keyin paydo bo’lishi mumkin, 
lekin ko’pincha mustaqil ravishda asta-sekin rivojlanadi.
 
Keltirib chiqaradigan omillari; 
Xoletsistit paydo bo’lishida o’t 
yo’llaridagi diskineziya, o’t toshlari (turli psixoemotsional holatlar 
ta’sirida, endokrin va vegetativ nerv sistemasi funktsiyasining 
buzilishlari, oshqozon-ichak traktining patologik o’zgargan organ 
tomonidan yuborilgan qator nerv reflekslari) tufayli o’t pufagida o’tning 
dimlanishi moyillik chaqiradi. O’t pufagi va o’t yo’llarining anatomik 
tuzilishining o’ziga xosligi, ichki organlarning pastga tushishi, 
homiladorlik, kamharakat hayot shakli, ba’zi bir ovqat mahsulotlari ham 
xoletsistitni chaqirishi mumkin. 
Xoletsistit keltirib chiqaruvchi omillar-infeksiya, viruslar, gijjalar 
(askoridalar, liyamblilar), o’t qopi shilliq qavati meda osti bezi 
shirasidan autolitik shikastlanishi ham mumkin. O’t qopi toksik 
moddalar va allergik tasir natijasida ham shikastlanishi mumkin. 

---

349 
O’t qopiga infeksiya asosan enterogen (ichakdan), gematogen 
hamda limfogen yo’llar orqali tushadi.