O'zbekiston Respublikasi Oliy va o’rta-maxsus ta’lim Vazirligi Toshkent Davlat stomatologiya institute Buxoro filiali

Laktat degidrogenaza
- fermentni tekshirish jigar kasalliklari 
diagnostikasida katta ahamiyatga ega emas .
Ishqoriy fosfataza
– bu xolestatik sindrom o’t yo’llari 
o’tkazuvchanligi buzilishi (qondagi bilirubinga nisbatan tez o’shadi) 
jigarning infiltrativ kasalliklarida sezgir ko’rsatkich hisoblanadi. 
Spetsifikligi past, chunki bu ferment boshqa to’qimalarda ham uchraydi. 

---

345 
Ishqoriy fasfataza aktivligi bolalarda, homiladorlarda va suyak 
kasalliklarida yuqori, spetsifik to’qima izoenzimlarini termostabilligi 
bilan farqlab bo’ladi (jigar enzimlari suyak enzimlari aktivligi pastligida 
termostabil hisoblanadi ).
5-nukleotidaza
– gepatobilliar sistema kasalliklarida enzim 
aktivligi o’sishi ishqoriy fasfataza o’zgarishlari bilan bir xil ammo, u 
ko’proq jigar hujayralari holatini ko’rsatadi. Buni ishqoriy fosfatazaning 
jigarga bog’liq o’zgarishlarini farqlash uchun tekshiriladi, ayniqsa 
bolalik yoshida, homiladorlikda, suyak kasalliklarida.
Gamma-glutamil transferaza
– ishqoriy fasfataza miqdori bilan 
bir xil o’zgarib turadi. Gepatobilliar sistema shikastlanishida uning 
aktivligi tezda oshadi. Shuningdek oshqozon osti bezi, buyrak, yurak, 
o’pka kasalliklarida sezgir.
Protrombinli vaqt
– gemokoagulyatsiya faktorlari aktivligining 
indikatori bo’lib xizmat qiladi. Uning ko’payishi ushbu omil 
aktivligining yetishmovchiligini ko’rsatadi. Gemokoagulyatsiyaning 
barcha omillari 8-chi omildan tashqari jigarda ishlab chiqariladi. Jigar 
to’qimasining 
keng 
o’choqli 
shikastlanishi 
natijasida 
uning 
yetishmovchiligi kelib chiqadi (gepatit, intoksikatsiya, tsirroz ). 2, 7, 9, 
10 omillar faqat 
K
vitamin ishtirokida faol bo’ladi.
Albumin
– qonda albumin kontsentratsiyasining kamayishi uning 
jigarda kam ishlab chiqarilishini (surunkali jigar patologiyasi yoki uzoq 
davom etuvchi och qolish) yoki siydik yoki axlat bilan intensiv 
chiqarilishini ko’rsatadi. Jigar disfunktsiyasining unchalik ham sezgir 
bo’lmagan indikator chunki uning qonda yarim yashash vaqti 15-20 
sutkani tashkil etadi. Surunkali jigar patalogiyasi bilan kasallangan 
bemorlarda albumin yetishmovchili disfunksiya namoyon bo’lishi bilan 
xarakterlanadi. Globulin kamayishi asosan surunkali jigar kasalliklarida 
kuzatiladi. Globulin kamayishi surunkali gepatitning autoimmun 
formasida kuzatiladi .
Ammiak
qon zardobida ko’payishi jigarning detoksikatsiya 
funksiyasining buzilganligidan dalolat beradi. Bu fulminant gepatit jigar 
tsirrozida gepatotoksik agentlar ta’sir etganda va jigar tsirrozida 
kuzatildi. Ko’plab bemorlarda qon zardobida ammiakning bo’lishi jigar 
entsefalopatiyasidan dalolat beradi. Entsefalopatiyada ko’proq namoyon 
bo’ladi, ammo almashinuv jarayonlarining buzilishini aniqlashga imkon 
bermaydi (jigar shikastlanishi uremiya yoki organizmda karbonat 
angidridning ko’payishi). 

---

346