12 kirish dissertatsiya mavzusining asoslanishi va uning dolzarbligi

1. Ta‟lim turlarida chizma geometriya va chizmachilik fanlarini o„qitishda 
uzviylik va uzluksizlikni ta‟minlash masalalarini hal etish.
Ya‟ni umumiy o„rta, 
kasb hunar va oliy ta‟lim turlarida o„qitiladigan muhandislik grafikasi fanlarining 
mavzular mazmunidagi takrorlanish, qaytarilish va uzilishlarni bartaraf etish lozim. 
Masalan, chizmachilik fanidagi “Tutashmalar” mavzusi ta‟limning barcha turlarida 
o„qitiladi. Ta‟lim turlarining har biriga alohida o„quv adabiyotlari yozilgan bo„lib, 
ularda takrorlanishlar qayd etilmoqda. Bu vaqtni zoye ketkazish bilan barobar 
hisoblanadi. Uning o„rniga tutashmaga oid materiallar mazmunan murakkablik 
darajasiga ko„ra tuzilishi va u ta‟lim turlariga tatbiq etilishi lozim. Xuddi 
shuningdek, proyeksion va mashinasozlik chizmachilik bo„limlaridagi mavzularda 
ham bu noqulay holatni kuzatish mumkin. 
2. Kasb hunar ta‟limida ta‟lim yo„nalishlaridan kelib chiqqan holda fan 
mazmunini qayta ko„rib chiqish va takomillashtirish.
Ya‟ni, masalan, kasb hunar 
kollejlarining mashinasozlik yo„nalishlari uchun mashinasozlik chizmachiligidan, 

---

41 
suvsozlik yo„nalishlari uchun sxematik chizmalardan, arxitektura yo„nalishlari 
uchun qurilish chizmachiligidan, tasviriy va amaliy san‟at yo„nalishlari uchun 
perspektiva va geometrik chizmachilikdan ma‟lumotlar kengroq berilishi kerak 
bo„ladi. Hozirgi kunda amalda foydalanilayotgan o„quv adabiyotlarda kasbning 
turiga e‟tibor u darajada qaratilmagan. Barcha kasb yo„nalishlari uchun umumiy 
tarzda adabiyot yozilgan. Ya‟ni kasb yo„nalishlariga mos keladigan alohida-
alohida o„quv adabiyotlari mavjud emas.
3. Chizma geometriya va chizmachilik fanlarini o„qitishda pedagogik va 
axborot kommunikatsion texnologiyalardan samarali foydalanish.
An‟anaviy 
o„qitishning yutuqlari bilan o„z kamchiliklari ham mavjud. An‟anaviy o„qitishda 
o„quvchi va talabalarning faolligi, mustaqil fikrlashi, shaxsiy pozitsiyani tanlash va 
uni himoya qilish qobiliyati u darajada rivojlanmay qoladi. Unda o„qituvchi
o„rgatuvchi, o„quvchi passiv eshituvchi vazifalarini bajaradi. Bu kamchilikni 
bartaraf etish uchun rivojlangan davlatlarda o„qitishda zamonaviy pedagogik va 
axborot kommunikatsion texnologiyalardan keng foydalanilmoqda. Natijada 
o„quvchi passiv eshituvchidan faol ishtirokchiga aylanmoqda.
Demak, butun dunyo pedagogikasida qo„llanilayotgan ilg„or pedagogik va 
axborot kommunikatsion texnologiyalardan mamlakatimiz ta‟lim tizimida ham 
foydalanish darkor va bu hozirda bosqichma-bosqich amalga oshirilmoqda.
Pedagogika, psixologiya va informatika fani mutaxassislari pedagogik va 
axborot kommunikatsion texnologiyalarning nomi, mazmuni, undan qanday 
foydalanish mumkinligi to„g„risida batafsil ma‟lumotlar berib o„tganlar. Endi bu 
ma‟lumotlar asosida fan mutaxassislari har bir mavzuning ishlanmasini 
tayyorlashda 
pedagogik 
texnologiyaning, 
interfaol 
metodning, 
axborot 
kommunikatsion 
texnologiyaning 
qaysi 
turidan 
foydalanish 
maqsadga 
muvofiqligini aniqlashi va uni amaliy jihatdan ishlab chiqishi lozim.