12 kirish dissertatsiya mavzusining asoslanishi va uning dolzarbligi

Nomzodlik, doktorli dissertatsiyalar va monografiyalarning tahlili. 

---

27 
28.
Sh.S.Saripovning “Kasb-hunar ta‟limi tizimida o„quvchilar ijodkorlik 
qobiliyatlarini rivojlantirish uzluksizligi” (Monografiya. -T.: 2005 y. “Fan”., 129 
bet) monografiyasida asosan mehnat (hozirgi kunda texnologiya) fanidan yoki 
kasbiy yoʻnalishda kadrlar tayyorlovchi kasb-hunar kollejlarida oʻquvchilarni 
ijodiy qobiliyatlarini rivojlantirishning ilmiy nazariy va ilmiy metodik tavsiyalar 
ishlab chiqilgan. 
Mehnat ta‟limi darslarida o„quvchilar texnikaga oid murakkab bo„lmagan 
modellarni yasash bilan shug„ullanishadi. Ularni namunasi yoki chizmalari 
bo„yicha tayyorlanadi. Bunday buyumlarni tayyorlash jarayonida maktabning 
ustaxonasidagi shart-sharoit hisobga olinadi. Mashinasozlik chizmachiligi orqali 
o„quv loyihalashda uncha murakkab bo„lmagan konstruktorlik masalalari 
yechiladi. Ijodkorlik - insonning borliqni bilish va o„zgartirishga qaratilgan ongli, 
maqsadga yo„naltirilgan faoliyati bo„lib, uning natijasida yangi, o„ziga xos, ilgari 
mavjud bo„lmagan moddiy va ma‟naviy ne‟matlar yaratiladi Ijodkorlikni 
ta‟minlash uchun ijodiy izlanish talab qilinadigan masalalar boʻlishi shartligi va 
bunday topshiriqlar mazmuni hamda banki ilgʻor pedagoglar tomonidan tuzilishi, 
oʻquvchilarga yetkazilishi shart. Mazkur monografiya bu holatning yechimini 
koʻrsatib berilgan.
29.
E.Ruziyevning “Графическая подготовка в системе непрерывного 
образования Республики Узбекистан (монография) (-Т.: “Фан” АН РУз, 2003. 
– 10,6 п.л.) monografiyasida mamlakatimizdagi uzluksiz ta‟lim tizimida: umumiy 
oʻrta ta‟lim, kasb-hunar ta‟limi va oliy ta‟limda oʻquvchi va talabalarni grafik 
faoliyatga tayyorlashning metodik ta‟minoti ilmiy nuqtayi nazardan tahlil qilingan, 
uni takomillashtirishga qaratilgan tavsiyalar ishlab chiqilgan va bu tavsiyalarning 
amaliyotdagi oʻrni koʻrsatib berilgan.
30.
N.Yodgorov,M.Xalimovlarning 
“Chizmachilikda 
fazoviy 
almashtirishlarni oʻqitish jarayonida oʻquvchilar bilish faoliyatini rivojlantirish” 
(Monografiya. –Buxoro: “Durdona” nashriyoti, 2014, 6,5) fazodan tekis chizmaga 
koʻchish yoki aksincha, tekis chizmadan fazoga koʻchish jaraonlari, bunda fazoviy 

---

28 
almashtirishlarning amalga oshirilishi va aynan shu jabhada oʻquvchilarning 
fazoviy tasavvuri va tafakkurini rivojlantirish, shuningdek, bilish faoliyatini 
faollashtirish imkoniyatlari ilmiy jihatdan ochib berilgan.
31.
S.S.Saydaliyevning “Sharq me‟morchiligi an‟analari vositasida 
o„quvchilarning fazoviy tasavvurini rivojlantirish” (Nomzodlik dissertatsiyasi. -T.: 
2010, 130 bet) nomli nomzodlik dissertatsiyasida fazoviy tasavvurning 24ta turi, 
talabalarning fazoviy tasavvuri va tafakkurini rivojlantirish imkoniyatlari, bunda 
sharq me‟morchiligi an‟analaridan oʻrinli foydalanish yoʻllari ilmiy jihatdan 
yoritib berilgan. Ammo loyihalashga oid masalalar dissertatsiyad koʻrsatilmagan, 
chunki bu mavzuning maqsadidan oʻrin olmagan.
32.
N.J.Yodgorovning 
“Fazoviy 
almashtirishlar 
jarayonida 
o„quvchilarning 
bilish 
faoliyatini 
rivojlantirish 
omillari” 
(Nomzodlik 
dissertatsiyasi. -T.: 2009. b. 142) nomzodlik dissertatsiyasida detal, buyumlarning 
chizmalarini tuzish va uni oʻqish jarayonida fazoviy almashtirishlar amalga 
oshirilishi hamda bunda oʻquvchilarning bilish faoliyatini rivojlantirish 
imkoniyatlari, shuningdek, ularning fazoviy tasavvuri va tafakkurini kuchaytirish 
yoʻllari bayon etilgan. Biroq loyihalash, ijodiy izlanishni talab qiladigan masalalar 
mazmuni, uning klassifikatsiyasi haqida ma‟lumotlar ishdan oʻrin olmagan.