Хожибойга ma'ruza

Partonimiya hodisasini tushuntiring. 

5.

 

Giponimiya,  graduonimiya  va  partonimiya  hodisalarini  tadqiq  etishning 

qanday amaliy ahamiyati bor? 

 

                  Tayanch tushunchalar 

Giponimiya-lug’at  boyligidagi  leksemalarning  pag’onali  aloqasidan  kelib 

chiqadigan ma’no munosabatlari. 

Giponim-tur tushunchasini ifodalaydigan leksema. 

Giperonim- jins (turkum) tushunchasini ifodalaydigan leksema. 

Graduonimiya-leksemalarning  ma’no  guruhlari  a’zolarida  u  yoki  bu 

belgining darajalanishi. 

Partonimiya-leksemalarning 

ma’no 

guruhlarida 

butun-bo’lak 

munosabatlarining ifodalanishi. 

 

 

O’ZBEK TILI LEKSIKASINING TARIXIY TARAQQIYOTI 

 

Til taraqqiyotining xalq tarixi bilan bog’liqligi 

O'zbek  xalqi,  ma'lumki,  eng  qadimgi  turkiy  urug'  va  qabilalardan  o'sib 

chiqqan,  demak,  uning  tili  ham  shu  urug'  va  qabilalar  tili  negizida  rivoj  topgan. 

Markaziy  Osiyodagi  turli  tarixiy  va  ijtimoiy-siyosiy  jarayonlar,  xususan,  arablar, 

mo'g'ullar  va  ruslar  istelosi,  qardosh  qozoq,  qirg'iz,  turkman,  tojik  xalqlari  bilan 

qo'shnichilik  munosabatlari  ham  o'zbek  tili  taraqqiyotiga  jiddiy  ta'sir  o'tkazgan, 

bunda, ayniqsa, turkiy-arab, o'zbek-arab, o'zbek-tojik, o'zbek-qozoq, o'zbek-qirg'iz 

va o'zbek-turkman bilingvizmi kabi omillarning roli katta bo'lgan. Ana shu tarixiy 

jarayonlar  nuqtayi  nazaridan  qaraganda,  hozirgi  o'zbek  tilining  lug'at  boyligida 

ikkita yirik qatlam- o'z va o'zlashgan qatlamlar borligi ma'lum bo'ladi.