Ноябрь 2020 10-қисм

Ноябрь 2020 10-қисм
Тошкент
va xarakatchanligi, jo‘shqinligidir. shuning uchun bu maktab naqqosh ustalari ko‘p xollarda ko‘k 
va yashil rang bilan ishlangan. 
ro‘zimet masharipov, karimbergan raximov, karimbergan polvonov, yusuf 
Xudoyberganov, Bekjon yoqubov, odamboy Bobojonov, odamboy yokubov kabilar Xorazm 
ganchkorlik maktab namoyondalaridandir. 
Buxoro ganchkorlik maktabi san’atining eng rivojlangan joyi va o‘chog‘i xisoblanadi. zero bu 
san’at o‘yma ganchlarning yirik xamda o‘ziga xos mayinligi, jozibadorligi va boshqa tomonlari 
bilan ajralib turadi. Buxoro ganchkorlik maktabining eng yirik namoyondalaridan biri akademik 
usta shirin murodovdir, Buxoro ganchkorlik maktabi namoyondalari usta safar, usta adis, 
usta savri, usta islom, usta ikrom, usta Jura, usta kurbon yuldoshev, usta ibroxim Xafizov, 
usta nazrullo, usta Xayot nosirov va boshqalardir.
Toshkent ganchkorlik maktabi xam o‘ziga xosdir. Bu maktabga xos naqshlar nozikligi aniq 
simmetrik taqsimga egaligi, jozibadorligi bilan ajralib turadi. Toshkent ganchkorlik maktabi 
namoyondalari safida usmon ikromov, Toshpo‘lat arslonqulov, maxmud usmonov, anvar 
po‘latov, mirmaxmud raxmatov, aka-uka abduraxmon va mo‘min sultonovlar, Xayot abdullaev, 
ziyodulla yusupov, umar Toxirov, mirvoxid usmonov kabi qator yetuk ustalar bor.
samarqand butun dunyoga mashxur eng qadimiy shaxarlardan biri bo‘lib, u yerda ishlangan 
naqshlarning xar biri o‘ziga xos maktabga ega. Boshqa ganchkorlik maktabi naqshlari o‘zining 
tuzilishi jixatidan Toshkent naqshlariga o‘xshab ketadi. samarkand ganchkorlik maktabi 
namoyondalari usta anvar quliyev,usta Tursunboy ismoilov, shamsiddin g‘ofurov, kuli Jalilov 
va boshqalardir. ganch o‘ymakorligi turlari. Xar qanday binoni bezashda avval uning tuzilishiga 
mos ganch uymakorligi turini tanlash, qo‘llash muxim axamiyatga ega. kichik xonaga mayda 
tekis o‘yma va unga mos bo‘lgan pardoz turi katta mexmonxonalariga esa yirik o‘yma va o‘ziga 
xos ganch o‘ymakorligi qo‘llaniladi.
ganch o‘ymakorligi, yirik o‘yma, chukur o‘yma, yassi o‘yma, qirma, zamini kuzguli 
o‘yma, zamini rangli o‘yma, chizma pardoz, panjarasimon o‘yma, zanjirsimon xajmli o‘yma 
turlaridan iborat. Bundan tashqari ganch o‘ymakorligi turlari zaminli va zaminsiz o‘ymalarga 
bo‘linadi. eng ko‘p qo‘llaniladigan o‘yma yassi o‘ymadir. u intererda ko‘p qo‘llaniladi. albatta 
katta bo‘lmagan xonalarga o‘ymaning chuqurligi 1-1,5 sm bo‘lib, unga xar xil pardoz turlari 
beriladi.o‘quvchi-yoshlarni turli xil hunarmandchilik kasb-hunarlarini egallashga tayyorlash 
ishini amalga oshirishda turli xil milliy, ma’naviy va ta’limiy qadriyatlardan samarali foydalanish 
orqali ta’lim mazmunini boyitish, kengaytirishni ham ko‘zda tutiladi.
milliy,ma’naviy,moddiy qadriyatlardan foydalanib, kasbiy ta’lim mazmunini kengaytirishda 
quyidagi omillar nazarda tutiladi: birinchidan turli xil fanlarni o‘qitish mazmunida, turli mavzular 
tarkibida berish, ikkinchidan, tegishli sohalar bo‘yicha ma’lum bir fanni o‘qitish negizida, shu 
fanning mavzularini chuqur o‘rganish orqali, uchinchidan, belgilangan muammoni maxsus kurs 
tashkil qilish orqali.
o‘quvchi-yoshlarga ganch o‘ymakorligining hunarini o‘rgatish bir qancha samarali natijalarga 
olib keladi. masalan, ularning bo‘sh vaqtlarini unumli mehnatga sarflashini, mustaqil ravishda 
ijodkorlik faoliyati bilan shug‘ullanishini, asosiy ishdan tashqari hollarda qo‘shimcha kasbiy 
ma’lumotlar olishda, bandlik xizmatini mukammalashtirishda ham muvaffaqiyatga erishishlarini 
ta’minlaydi. yoshlarni kelajakdagi hayotga, turli xil kasb-hunarlarga ,ishlab-chiqarishdagi unumli 
mehnatga tayyorlash har bir jamiyat a’zosining muqaddas burchidir.
foydalanilgan adabiyotlar ro‘yhati :
1. s.Bulatov «o‘zbek xalq amaliy bezak san’ati»Toshkent «mehnat»1991yil
2. o‘zbekiston milliy ensiklopediyasi 3-tom. Toshkent 2002 yil

---

62