Annotatsiya ushbu ma’ruza matnda, mavzular haqida tushuncha, ularning tasnifi, dori preparatlarining yangi avlodlari, tibbiyot amaliyotida eng ko’p qo’llaniladigan xillari haqida axborot berilgan. Ma’ruzalar matnining

 Mioz
- Qorachiq kengayishi 
Glaukoma 
- Ko’z ichki bosimi oshishi kasalligi. 
Antixolinesteraza moddalar
- Xolinesteraza funksiyasini blokada qiladigan moddalar.
Bu bo‘limda efferent innervatsiya sinapslarida nerv impulslarining o‘tkazilishiga 
ta’sir qiladigan dorivor moddalar ko‘zdan kechiriladi. Sinapslar - nerv-mushak 
tuzilmalari bo‘lib, ularda neyronlar o‘rtasida, neyronlarning aksonlari va effektorlar 
hujayralari (ijrochi organlar, tomirlar, bezlar, buyrak usti bezlarining xromaffin 
to‘qimasi) o‘rtasida kontakt amalga oshiriladi. Sinapslarda nerv impulslari kimyoviy 
moddalar vositasida uzatiladi. Neyroeffektlar sinapsida impuls o‘tish mexanizmi asosini 
mediatorning effektor retseptorlari bilan (makromolekulalarning aktiv gruppachalari 
bilan) o‘zaro ta’siri tashkil qiladi. Efferent nervlar oxirlarida hosil bo‘ladigan asosiy 
mediatorial" alsetilxolin va noradrcnalin hisoblanadi. 
Efferent nervlar sоmatik (harakat) va vegetativ turlarga bo‘linadi (5-rasm). 
Somatik nervlar skelet mushaklarining harakat funksiyasini amalga oshiradi. Ular bir 
neyronli strukturaga ega. Markaziy nerv sistemasining harakat hujayralarida 
boshlanadigan aksonlar skelet mushaklarida tugallanadil Vegetativ nervlar ichki organlar, 
tomirlar, bezlar funksiyasini idora qiladi. Ular ikki neyronli strukturaga ega. Birinchi 
neyronlar markaziy parasimpatik nerv sistemasida joylashadi (5-rasmga q.). 
Markaziy nerv sistemasidan periferik vegetativ gangliylarga yo‘naladigan aksonlar 
preganglionar aksonlar deyiladi. Postganglionar aksonlar -vegetativ gangliylarning 
neyronlarida boshlanadigan vegetativ nervlarning tolalaridir. U laming aksonlari 
effektorlarning hujayralarida (organlar, tomirlar, bezlarning hujayralarida) tarmoqlanadi. 
Preganlionar simpatik, shuningdek parasimpatik nerv tolalari oxirlarida, postganglionar 
parasimpatik va somatik nervlarning oxirlarida atsetilxolin mediatori hosil bo‘ladi. Bular 
xolinergik tolalar deyiladi. Postganglionar simpatik tolalarning oxirlarida noradrenalin 
mediator hosil bo‘ladi. Bular adrenergik tolalar nomini olgan. Mediatorial fermentlardan: 
atsetilxolin atsetilxolinesterazadan, noradrenalin - monoaminooksidazadan va katexol-O-
metiltransferaza (KOMT)dan tez parchalanadi. 
Effektorlarning retseptorlari ularning mediatorlar bilan o‘zaro ta’siriga muvofiq 
holda xolinoretseptorlar yoki adrenoretseptorlar deyiladi (5-rasm). 
Efferent innervatsiyaga ta’sir qiladigan dorivor moddalar ikki gruppaga bo‘linadi: 
a) xolinergik sinapslarda qo‘zg‘alish o‘tishiga ta’sir qiladigan moddalar; b) adrenergik 
sinapslarda qo‘zg‘alish o‘tishiga ta’sir qiladigan moddalar. 

---