Annotatsiya ushbu ma’ruza matnda, mavzular haqida tushuncha, ularning tasnifi, dori preparatlarining yangi avlodlari, tibbiyot amaliyotida eng ko’p qo’llaniladigan xillari haqida axborot berilgan. Ma’ruzalar matnining

 
Qo’shimcha adabiyotlar ro’yxati 
1.“Bemorlarni uyda va shifoxonada parvarish qilish”. Toshkent, Ibn Sino 2003yil 
2. Елинов Н.П. «Рецептура для медицинских сестер и фельдшеров». Toshkent. 
Ibn Sino, 1990 yil 
Internet saytlari: 
www.histolchuvashia.com 

---

MAVZU: PSIXOTROP VOSITALAR.
Reja: 
1.
Psixotrop vositalar ularning tasnifi, tibbiyotda tutgan o`rni. 
2.
Neyroleptiklar ta`sir mexanizmining o`ziga xos tomonlari, qo`llanilishi. 
3.
Trankvilizatorlar, qo`llanilishi dorilarga qaramlik paydo bo`lishi va uni oldini 
olish choralari. 
4.
Sedativ vositalarning tinchlantiruvchi ta`siri. 
5.
Yangi psixotrop vositalar xaqida ma`lumotlar. 
Tayanch iboralari: 
Neyroleptikla
r-Idrok qilish qobiliyatini saqlanib qolgani xolda his hayajonni va 
instinklarni pasaytiradigan moddalar. 
Traknkvizatorlar
- Emotsional tanglikni bartaraf etadigan moddalar 
Bromizm
-Bromidlar bilan surunkali zaharlanish. 
Psixotrop moddalar ruhiy-asabiy kasalliklarda: qo`rquv, vahima, xavotirlik, 
bezovtalik bilan kechadigan psixonevrozlarda qo`llanadi.
Psixofarmakologiya farmakologiyaning ancha yosh bo`limlaridan bo`lsa ham bu 
sohada juda ko`p kuzatishlar va tajribalar qilingan. Bu moddalar markaziy nerv 
sistemasida neyronlararo o`tkazuvanlikka, biogen aminlar almashinuviga hamda bosh 
miyaning xolinergik reseptorlariga ta`sir etishi aniqlangan. 
Psixotrop moddalarni tasniflash ham ancha kiyin, hozirgi kunga qadar yagona 
tasniflash usuli yo`q, desa ham bo`ladi. Jaxon sog`liqni saqlash tashkilotining 1966 
yildagi tasnifi bo`yicha psixotrop moddalar 5 turga bo`linadi:
1.
Neyroleptiklar — psixozlarni davolash uchun qo`llanadi.
2.
Trankvilizatorlar, sedativ moddalar — qo`rquv, vahima, ich-ichidan siqilishga 
barham beradigan, psixonevroz va nevrozlarni davolash uchun qo`llanadi.
3.
Antidepressantlar — depressiya holatlarini davolash uchun qo`llanadi.
4.
Psixostimulyatorlar — bardamlik, tetiklikni oshiradigan moddalar. 
5.
Psixodisleptiklar — gallyutsinogenlar, ruhiy o`zgarishlarni yuzaga keltiradigan 
moddalar. 
Neyroleptiklar psixozga qarshi, markaziy nerv sistemasini tinchlantiruvchi (sedativ) 
hamda vegetativ hususiyatga ega. Psixozga qarshi ta`sir deganda gallyutsinatsiyalar yo`q 
narsalarning ko`zga ko`rinishi, eshitilishi), alahlash, qo`rquv, tajovuzkorona harakatlarni 
kamaytirishga ta`sir qilishi tushuniladi. 
Neyroleptiklar gipotalamusda joylashgan adreno hamda serotoninoreseptorlarni 
bog`lab, chetda joylashgan qon tomirlarni kengaytiradi, issiqlik ajralishini oshiradi, 
to`qimalarda oksidlanish fermentlari faolligini, issiqlik hosil bo`lishini ham kamaytiradi, 
shu tufayli harorat pasayadi.