Annotatsiya ushbu ma’ruza matnda, mavzular haqida tushuncha, ularning tasnifi, dori preparatlarining yangi avlodlari, tibbiyot amaliyotida eng ko’p qo’llaniladigan xillari haqida axborot berilgan. Ma’ruzalar matnining

TRANKVILIZATORLAR 
Trankvilizatorlar markaziy nerv sistemasiga, ruhiyatga o`ziga xos tinchlantiruvchi 
ta`sir ko`rsatadi, ko`rquv, hayajon, bezovtalik, ruhan ezilish, g`am-tashvish tuyg`ularini 
kamaytiradi, bu anksiolitik ta`sir deyiladi. Trankvilizatorlar ataraktik— ruhiyatni 
tinchlantiradigan, xotirjamlik keltiradigan moddalar deb ataladi. Bu moddalarning 
psixozga qarshi ta`siri juda kam. 
Trankvilizatorlar markaziy nerv sistemasining qo`zg`alish hamda harakatlantiruvchi 
faoliyatini kamaytiradi. Anksiolitik, sedativ ta`sir tufayli bu moddalar uyquga ketishni 
osonlashtiradi, odam uzoq tinch uxlaydy. Shuning uchun bu moddalar bolalar va 
kattalarda uyqu dori sifatida psixonevroz holatlarida, yurak, me`da-ichak nevrozida 
hamda xirurgiyada premedikatsiya uchun qo`llanadi. 
Talvasaga qarshi hamda narkotik moddalar ta`sirini oshiradi. Trankvilizatorlar skelst 
mushaklarini, ayniqsa ular tonusi oshganda bo`shashtiradi, bolalardagi ko`kyo`talda 
talvasali yo`tal xurujida, astmada naf kiladi, Talvasaga qarshi modda sifatida epileptik 
statusda, talvasa paydo qiladigan moddalar bilan zaharlanganda, ensefalit, meningit, 
yuqumli kasalliklar asosida kelib chiqqan, nsyrotoksikoz, hamda harorat oshib ketganda 
— gipertermiyada yuz beradigan talvasalarda qo`llanadi. Ta`sir muddati bo`yicha 
benzdiazepinlarni quyidagicha qatorlash mumkin: 
fenazepam, xlordiazepoksid, 
seduksen, tazepam.
Xlordiazepoksid
(elenium) birinchi benzdiazepin modda bo`lib, nevroz holatlarida, 
qo`rquv, hayajonlanishda tavsiya etiladi, psixiatriyada, tutqanoqda hamda alkogolizmda, 
narkomaniyada abstinensiya sindromini davolash uchun qo`llanadi. Xlordiazepoksid 
og`riq koldiruvchi xususiyatga ham ega.
Seduksen
(sibazon) 
anksiolitikligi, 
mushaklarni 
bo`shashtirishi 
jihatidan 
xlordiazepoksiddan ustunroq. Benzdiazepinlar ichida yog`da yaxshi erishi tufayli miya 
to`qimalarida ko`proq miqdorda aniqlanadi. Bu moddaga psixik tobelik paydo bo`lishi 
mumkin, davolash 2 oydan oshmasligi, takroriy davolashni 3 xaftadan keyin boshlash 
kerak. Psixomotor qo`zg`alishlarda, kuchli ko`rquvda mushaklar orasiga, epileptogen 
statusda venalarga yuboriladi. 
Fenazepam
(nozepam) yuqori darajada anksiolitik ta`sir qiladi. Anksioligik va 
talvasaga qarshi — relaksant ta`siri bo`yicha boshqa benzdiazepik moddalardan eng 
kuchlisi hisoblanadi. Kuchli trankvilizator bo`lgani uchun bu modda qo`llanganda 
nojo`ya ta`sirlar ham ko`proq uchraydi.