E. M. Colocassides College of Tourism & Hotel Management, Doctor of Science in

Ishning maqsadi:
insult bilan ogʻrigan bemorlarning tiklanishiga kinezioterapiya 
taʼsirini baholash.
Insultdan soʻng reabilitatsiya, birinchi navbatda, kasallik natijasida yoʻqolgan 
yoki faoliyati buzilgan barcha funktsiyalarni maksimal darajada tiklashni taʼminlashga 
qaratilgan boʻlishi zarur. Bunday ogʻir kasallikdan keyin tiklanishning istiqbolli 
usullaridan biri terapevtik kinezioterapiya boʻlib, kinezioterapiyasiz insultdan keyin 
yuqori sifatli reabilitatsiyani tashkil qilish imkonsiz.
Kinezioterapiya nomi ostida birlashtirilgan terapevt tadbirlar majmuasi quyidagi 
yoʻnalishlarni oʻz ichiga oladi: 
Bemor pozitsiyasiga qarab davolash. Bu usul maxsus ortopedik mashgʻulotlar va 
davolovchi uslublar yordamida qoʻl va oyoqlarning funktsiyalarini tiklashdan iborat.
Insult paytida falajlangan qoʻllar va oyoqlarni massaj qilish (ixtisoslashtirilgan 
asboblar yordamida klassik massaj va elektrostatik maydon massaji). Massaj Insultdan 
keyingi dastlabki kunlardan boshlab oyoq-qoʻllarning yoʻqolgan funktsiyalarini tezda 
tiklash uchun amalga oshiriladi.
Faol-passiv gimnastika yoki fizioterapiya mashqlari. Bu yoʻnalishning roli juda 
ahamiyatli boʻlib, sababi koʻpincha keksa yoshdagi bemorlarda Insultdan soʻng 
reabilitatsiya qilish kabi jarayonda kerakli miqdorda harakat qilish imkonini beradigan 
jismoniy terapiya eng muhim omildir.
Kinezioterapiya usuli maxsus moʻljallangan simulyatorlar yordamida jismoniy 
faoliyatga asoslangan. Mashqlar majmuasi lezyonda qon aylanishini tiklashga va miya 
toʻqimalarida tiklanish jarayonlarini boshlashga yordam beradi. Kinezioterapiya usuli 
bilan davolash dori vositalaridan foydalanmasdan, bemorning reabilitatsiya jarayonida 
faol ishtirokida amalga oshiriladi.
Kinezioterapiyada turli xil zamonaviy tibbiy asbob-uskunalar keng qoʻllaniladi, 
bu esa bemorning tanasining barcha mushak va nerv hujayralariga taʼsir qilish 
imkonini beradi. Shunday usullardan biri - bu sensorinoral stabilizatsiya boʻlib, buning 
uchun elektr bilan boshqariladigan vertikalizator ishlatiladi. Vertikalizator asta-sekin, 
kundan-kunga yurak-qon tomir tizimiga ortib borayotgan yukni kamayishiga va uzoq 
vaqt yotoqda bilan bemorning tanani tik holatda boʻlishga oʻrgatish imkonini beradi.
Keyingi uslub bemor qoʻllarning nozik harakat koʻnikmalarini tiklash uchun 
shifokorlar manipulyatsiya stoliga ega maxsus ortostatik apparatdan foydalanadilar. 
Agar bemorning harakatlanish imkoniyatlari keskin cheklangan boʻlsa, 
mexanoterapiya asboblaridan foydalangan holda bemorlar bilan muntazam ravishda 
shugʻullanish tavsiya etiladi. Yana bir kinezioterapiya usuli maxsus terapevt yuk 
kostyumi boʻlib buni qoʻllash bilan davolash usuli ham juda samaralidir.
Insultdan keyin bemorlarda oyoq-qoʻllarni harakatlarini tiklovchi reabilitatsiya 
yoʻllarini tashkil qilish, zamonaviy neyroreabilitatsiya uchun asosiy muammo 
hisoblanadi. Quyida ishemik insultdan keyin turli usullardan foydalangan holda 
"Science and Education" Scientific Journal / ISSN 2181-0842
December 2021 / Volume 2 Issue 12
www.openscience.uz
87

---

reabilitatsiya qilingan bemorlarning ikki guruhi keltirilgan: NDT-Bobat usuli bilan 
tashkil qilingan kinezioterapiya va Faqat kinezioterapiya orqali tashkil etilgan davolash 
kursi. Ushbu tadqiqotning maqsadi ishemik insultdan keyingi bemorlarda, 
kinezioterapiya va NDT-Bobat usulining kinezioterapiya bilan birgalikda yuqori oyoq-
qoʻlning funktsional holati va mushak tonusiga taʼsirini baholash borasida oʻtkazilgan 
tadqiqotlar bilan tanishib chiqamiz.
Kinezioterapiyani tashkil qilishda bemor avval kerakli tekshiruvdan oʻtishi, 
kerakli mutaxassislarga murojaat qilishi kerak - davolash va reabilitatsiyaning 
muayyan usullariga koʻrsatmalar va kontrendikatsiyalarni hisobga olgan holda 
reabilitatsiya tadbirlari hajmi ushbu bemor uchun maxsus belgilanadi. Bemorning 
dastlabki klinik holati ham aniqlanadi (disfunktsiya darajasi aniqlanadi), unga koʻra 
davolash choralarining individual dasturi tuziladi. Kurs oxirida bemorning klinik 
holati, natijada reabilitatsiya taʼsirini baholash uchun qayta tahlil qilinadi. Shuni 
eʼtiborga olish kerakki insult bilan ogʻrigan bemorlar har doim ikkinchi hujum xavfi 
ostida. Shuning uchun barcha bemorga beriladigan yuklamalar, kinezioterapevt 
tomonidan qatʼiy nazorat qilinishi shart.