|
Kerakli uskunalar
. Kinezioterapiyani tashkil etish uchun jihozlash katta iqtisodiy
xarajatlarni talab qilmaydi. Maxsus xonalar keng boʻlishi kerak - bemorlarga har
tomondan yondashishni taʼminlash, funktsional karavotlar, maxsus dekubitusga qarshi
matraslar, funktsional karavot oʻrnida stullar, funktsional koʻrpa-toʻshaklar, portativ
shkaflar, ekranlar, bemorlarni yotqizish va oʻtkazish uchun asboblar bilan jihozlangan
boʻlishi kerak. Boʻlimda kinezioterapiya uchun stol, kasbiy terapiya (maishiy
reabilitatsiya) uchun ofis va jihozlar bilan taʼminlash kerak, elektr lifti, parallel
panjaralar, zinapoyada yurishni oʻrganish uchun maxsus zinapoyalar, matraslar, Oskar
vibinarlar, robot kinezioterapiya uskunalari bemorning oʻzini oʻzi parvarish qilishni
oʻrgatish uchun boshqa asboblar.
MAVZU YUZASIDAN ADABIYOTLAR TAHLILI
Insult miyaning inqirozidir, bunday deyishimizga sabab zararlangan hujayralar
asta sekin oʻlishi hisobiga funksional holat cheklanishiga, harakat faoliyati, nutq
imkoniyati cheklanishiga olib keladi. insult oqibatlari, uzoq muddatli komaga,
falajlikka yoki tananing muayyan qismlari mushaklarining pareziga olib kelishi
mumkin. Insult aql va xotirani yoʻqotishga, ogʻir insult bemorning oʻlimiga sabab
boʻlishi mumkin.
Insultni miya halokati deb bejiz aytishmagan - qon oqimining yetishmasligi
natijasida miya hujayralari asta-sekin nobud boʻladi va bu nutq va kognitiv
funktsiyalarning yoʻqolishiga olib keladi, lek inson miyasi juda katta kompensatsiya
qobiliyatiga ega. Reabilitatsiya vazifasi - ulardan foydalanish va zararlangan, ammo
hali ham tirik neyronlarning ish faoliyatini tiklash, va ular oʻlik nerv hujayralarining
funktsiyalarini oʻz zimmalariga olishlari uchun koʻnikma shakllantirishdan iborat.
Insultdan soʻng tashkil etiluvchi neyroreabilitatsiya barcha terapevtik muolajalar
insultdan soʻng zararlangan ammo oʻlmagan neyronlar faoliyatini tiklashga qaratilgan
chora tadbirlardir.
Insultdan soʻng neyroreabilitatsiya - bu miyaning qon taʼminoti keskin
buzilishidan keyin nevrologik vosita yetishmovchiligini tiklashga qaratilgan keng
qamrovli dasturdir.
Insultdan soʻng reabilitatsiya qilish maqsadlari:
- Bemorni imkon qadar harakatlarning maksimal tiklanishiga erishish
- Bemor yurishni yaxshilash
- Bemor nutqni tiklanishini yaxshilash
- Oʻz-oʻzini parvarish qilish koʻnikmasini oʻrgatish
- Bemor oʻz holatiga nisbatan ijtimoiy va psixologik moslashuvni shaklantirish-
Takroriy insult va uning asoratlarining oldini olish
- Umr koʻrish davomiyligini oshirish
"Science and Education" Scientific Journal / ISSN 2181-0842
December 2021 / Volume 2 Issue 12
www.openscience.uz
85
- Bemorning hayot sifatini yaxshilash
- Bemorning oila aʼzolari uchun trening va psixologik yordam
Insultdan soʻng neyroreabilitatsiya jarayoni
Neyroreabilitatsiya sohasi nisbatan yangi reabilitatsiya turi boʻlib.
Neyroreabilitatsiya -asab tizimiga taʼsir qiladigan kasalliklarga chalingan bemorlarga
qoʻllaniladigan maxsus davo choralari majmuasidir.
Insultdan
keyingi
Neyroreabilitatsiya
jarayoni
-
bu
jamoaviy
ish.
Neyroreabilitatsiyada
Ishtirok
etuvchi
mutaxassislar
orasida
fizioterapevt,
reabilitatsiya mutaxassisi, nevrolog, neyroxirurg, boshqa tibbiyot mutaxassislari,
(terapevtlar, respirator terapevtlar, protezist va ortopedist, reabilitatsiya hamshirasi,
psixologlar, kasbiy maslahatchi) kiradi. Fizioterapiya bemorlarga jismoniy harakat
qobiliyatini tiklashga yordam beradi jumladan: muvozanatni qayta oʻrgatish, yurishni
tahlil qilish va oʻtkazish boʻyicha mashgʻulotlar, nerv-mushaklarni qayta tayyorlash,
ortopedik maslahatlar va akuterapiya. Kasbiy terapiya bemorlarga kundalik hayot
faoliyatida yordam beradi, kognitiv reabilitatsiya - xotira, diqqat, qayta ishlash va ijro
etuvchi funktsiyalarni qayta tayyorlaydi. Shuningdek, u nerv-mushaklarni
mustahkamlash va mashq qilish, vizual idrok etish qobiliyatini rivojlantirishni oʻz
ichiga oladi. Reabilitatsiya psixologlari va nutq-til patologiyalari kognitiv
reabilitatsiyani, shuningdek, “men”mustaqilligini oshirishga yordam beradigan
hayotdagi oʻzgarishlarga koʻrsatma berishga oʻrgatishni boshlaydilar. Nutq va til
terapiyasi yutish va gapirishda muammolari boʻlgan bemorlarga yordam berishni oʻz
ichiga oladi. Reabilitatsiya psixologiyasi bemorlarga shaxsiyat oʻzgarishi, ayniqsa
bosh miya shikastlanishi natijasida yuzaga kelgan muammolarga, shaxsiyatini
oʻzgartirgan holatda ular bilan kurashishga yordam berishni taʼminlaydi.
Insultdan keyin reabilitatsiya qilishning asosiy usuli - kinetoterapiya yoki
“harakat orqali davolash”. Ushbu usulda Miya qon aylanishi oʻtkir buzilishini tiklash
uchun koʻplab mashqlar variantlari mavjud va muqobil tibbiyot usullaridan
foydalaniladi.
Kinezioterapiya usuli maxsus moʻljallangan simulyatorlar yordamida jismoniy
faoliyatga asoslangan. Mashqlar majmuasi lezyonda qon aylanishini tiklashga va miya
toʻqimalarida tiklanish jarayonlarini boshlashga yordam beradi. Kinezioterapiya usuli
bilan davolash dori vositalaridan foydalanmasdan, bemorning reabilitatsiya jarayonida
faol ishtirokida amalga oshiriladi.
Kinezioterapiya koʻp funktsiyali simulyatori (MTB) va asosiy reabilitatsiya
simulyatorlari boʻyicha majburiy mashgʻulotlar bilan amalga oshiriladi. Trening
davomida maxsus divanlar, kamarlar, manjetlar, yelkalama kamarlari ishlatiladi.
Barcha mashqlar oddiy va xavfsiz, ammo kuchli reabilitatsiya salohiyatiga ega.
NATIJA MUHOKAMA
"Science and Education" Scientific Journal / ISSN 2181-0842
December 2021 / Volume 2 Issue 12
www.openscience.uz
86
Do'stlaringiz bilan baham: |
