Beynin I i m I i -js

ö tesinde, beyin bazen görev sınırlarını aşarak kendisi de uydur­
m aktan geri kalm az. Retina örneğini ele alalım . R etina, gözün ar­
kasında bulunan ve “ fotoresep tör” adı verilen hücrelerden oluşan
özelleşm iş hücre tabakasıdır. 1 6 6 8 ’de Fransız düşünür ve mate­
matikçi Edme M ariotte göz üzerinde çalışm alar yaparken oldukça
beklenm edik bir durumla karşılaştı: Retinada fotoreseptörlerden
yoksun ve hatırı sayılır büyüklükte bir yam a vard ı.13 Bu yam a­
nın M ariotte’u şaşırtm asının nedeni, görm e alanının, sürekli ve
kesintisiz olduğu izlenim ini vermesidir; görüşte, fotoreseptörlerin
bulunm adığı bu bölgeye karşılık gelen bir boşluk ortaya çıkmaz.
Yoksa çıkar mı? M ariotte konunun derinlerine indikçe, görüşü­
m üzde aslında gerçekten de bir “d elik ” olduğunu fark etti: Her bir
göz için artık “kör n o k ta ” olarak bilinen küçük bir bölge. Bunu
görebilm ek için sol gözünüzü kapatın ve sağ gözünüzü aşağıdaki
artı işaretine sabitleyin.
Şimdi sayfayı, siyah nokta yok olana kadar (tahminen 30 cm ka­
dar uzaklıkta) yavaşça yüzünüze yaklaştırıp uzaklaştırın. Noktayı
artık görem iyor oluşunuzun nedeni, kör noktaya denk gelmesidir.
3*

---

D U Y U L A R I N T A N I K L I Ğ I : D E N E Y İ M G E R Ç E K T E N A S I L B İ R Ş E Y D İ R ?
Kör noktanın küçük olduğu yanılgısına düşmeyin salon; çün­
kü aslında devasa sayılabilecek boyutlardadır. Gece gökyüzündeki
Ay’ın çapını düşünün. İşte bu Ay’lardan on yedi tanesini sığdırabi-
lirsiniz kör noktanıza.
îyi ama nasıl oldu da kimse görüşteki bu deliği daha önce fark
etmedi? N asıl oldu da M ichelangelo, Shakespeare ve Galileo gibi
büyük dehalar, görüşle Ügili bu temel gerçeği hiç fark etmeden ya­