Ш. А. Агзамова, Э. А. Шамансурова, Д. К. Ганиева, С. А. Убайдуллаева

 

---

7 
КИРИШ 
РЕАБИЛИТАЦИЯ ҲАҚИДА ТУШУНЧА 
УНИНГ ВАЗИФАЛАРИ, ТАМОЙИЛЛАРИ ВА ВОСИТАЛАРИ 
Реабилитация – бу касалликлар, жароҳатлар ѐки жисмоний, кимѐвий ва 
ижтимоий факторлар натижасида бузилган соғлиқ, функционал ҳолат ва 
меҳнатга лаѐқатлиликни қайта тиклашдир. Реабилитациянинг мақсади – 
бемор ва ногиронларни маиший ва меҳнат жараѐнларига, жамиятга самарали 
ва эрта қайтариш; инсоннинг шахсий хусусиятларини тиклаш. Соғлиқни 
сақлаш жаҳон ташкилоти (ССЖТ) реабилитацияга шундай таъриф беради: 
―Реабилитация касаллик, жароҳат ва туғма нуқсонлар натижасида 
функцияларнинг бузилиши бўлган шахсларга улар яшаѐтган жамиятда 
ҳаѐтнинг янги шароитига кўникишни таъминлашдан иборат бўлган 
тадбирлар йиғиндисини ташкил қилади‖. Реабилитация термини лотинча 
сўздан олинган бўлиб, habilis – ―қобилият‖, rehabilis – ―қобилиятни тиклаш‖ 
деган маънони англатади.
ССЖТ фикри бўйича, реабилитация ушбу касалликда жисмоний, руҳий, 
касбий, ижтимоий ва иқтисодий тўлақонлиликка максимал даражада эришиш 
учун бемор ва ногиронларга ҳар томонлама ѐрдам беришга йўналтирилган 
жараѐн ҳисобланади.
Шундай қилиб, реабилитацияга мураккаб бўлган ижтимоий-тиббий 
муаммо сифатида қаралади, уларни бир нечта турлар ѐки аспектларга бўлиш 
мумкин: тиббий, жисмоний, руҳий, касбий ва ижтимоий-иқтисодий. 
Реабилитациянинг биринчи ва асосий йўналиши
тиббий ва 
жисмоний бўлиб, турли воситалардан комплекс фойдаланган ҳолда 
организмнинг бузилган физиологик функцияларини максимал даражада 
тиклашга йўналтирилган бемор соғлиғини тиклаш, бунга эришишнинг иложи 
бўлмаганда – компенсатор ва ўрин босувчи мослашишни ривожлантириш. 
Реабилитациянинг руҳий аспекти 
пациентнинг руҳий ҳолатини 
коррекция қилишга йўналтирилган, ҳамда унинг давога, шифокор тавсиясига, 
реабилитацион тадбирларга муносабатини шакллантириш. Беморнинг 

---

8 
касаллик туфайли ўзгарган ҳаѐтий вазиятига руҳий адаптацияси учун шароит 
яратиш муҳим.