Glossariy akmelоgiya- grekcha akme – «cho‗qqi, yuqоri pоgоna, gurkiratuvchi kuch»

Reproduktsiya – reproduktsiya – repression- (lotincha re- qaytadan, pradicjo esga tushirish)-
reproduktsiya; ongda mavjud narsalarni qayta tiklash yoki esga tushirishdan iborat xotira 
jarayoni.
Tanish – uznavanie – recognition - tevarak- atrofdagi narsa va hodisalarni inson tomonidan 
qayta idrok qilish sharoitida esga tushirish. 
Tezkor – operativnaya pamyatь – chunking memory - (operativ. lot. operativ-tezkor) xotira 
inson tomonidan bevosita amalga oshiriladigan ko‘z harakatlari, aqliy harakatlar uchun xizmat 
qiluvchi xotira jarayonidan iboratdir. Masalan, matematik amalni bajarishga kirishar ekanmiz, 
biz uni bo‘laklarga ajratib bajarishga kirishamiz; oraliq natijalarini esimizda saqlab turamiz: 
faoliyatimiz nihoyasiga yaqinlashgan sari ayrim materiallar esdan chiqa boshlaydi. Bunday 
holatni matnni o‘qishda, uni ko‘chirib yozishda, murakkabroq aqliy mehnatni amalga oshirishda 
kuzatish mumkin. Mazkur ko‘z tez ilg‘ovchi birliklarning(bo‘laklarning) hajmi yoki bu 
faoliyatni muvaffaqiyatli yakunlanishi uchun ta‘sir qiladi. Xotiraning ko‘z tez ilg‘ovchi 

---

birliklarining vujudga kelishida mana shu qismlarning ahamiyati kattadir.
Uzoq muddatli xotira– dolgovremennaya pamyatь – long-term memory - ko‘p martalab 
takrorlash va qayta tiklashlar orqali uzoq vaqt, muddat esda olib qolishga mo‘ljallangan xotira 
turi. 
Unutish – zabыvanie – forgetting – esda olib qolingan materialni yoki narsa-hodisani unutish, 
shaxs uchun ahamiyatsiz, keraksiz bo‘lgan ma‘lumotlarning izlarini yo‘qotish jarayoni. 
Fenomenal (gr. –noyob) xotira– fenomenalьnaya pamyatь – phenomenal memory - idrok 
qilingan narsa va hodisalarni, ularning bog‘lanishi munosabatlarini favqulodda tez hamda aniq 
esda qoldirish va esga tushirishga qaratilgan nodir qobiliyati. 
Xotira – pamyatь – memory - atrof-muhitdagi voqelik(narsa)ni bevosita va bilvosita, ixtiyoriy 
va ixtiyorsiz ravishda, passiv va aktiv (faol) holda reproduktiv va produktiv tarzda, verbal va 
noverbal shaklda, mantiqiy va mexanik yo‘l bilan aks ettiruvchi esda olib qolish, esda saqlash, 
qaytadan esga tushirish, unitish hamda tanish, eslashdan iborat ruhiy jarayon alohida va umumiy 
namoyon qiluvchi hodisa, barcha taassurotlarni ijodiy qayta ishlashga yo‘naltirilgan mnemik 
(yunoncha mnema-xotira) faoliyatdir.