Glossariy akmelоgiya- grekcha akme – «cho‗qqi, yuqоri pоgоna, gurkiratuvchi kuch»

---

GLOSSARIY 
Akmelоgiya- grekcha akme – «cho‗qqi, yuqоri pоgоna, gurkiratuvchi kuch» ma‘nоlarini 
bildiradi va uning predmetini insоnning o‗z – o‗zini rivоjlantirish va o‗zligini anglashning 
yuqоri darajalariga yetishga o‗rgatuvchi fanlar majmui tushiniladi. 
Psixoanaliz- (Z.Freyd). Bu ta‘limot bo‗yicha insonning ongi ongsiz holatlar va jarayonlarga 
bevosita bog‗liqlik mavjudddir. Bu ta‘limotning tushunchasiga ko‗ra inson xatti-harakatini 
asosida anglanilmagan mayllar yotishini kuzatishimiz mumkin. Psixikada uchta holatga 
bo‗linadi: ongsizlik, ong osti va ongli. Insonning motivatsion holatini aks ettiruvchi jarayonlar 
ongsiz jarayonlarni anglash hisoblanadi, Freyd ta‘limotida jinsiy qoniqish masalalariga alohida 
e‘tibor qaratilgan. 
Bixeviorizm -(D.Uotson). Psixologiya – inson va hayvonlarning xatti-harakatlari haqidagi fan 
sifatida talqin etilgan. D. Uotsonning fitkriga ko‗ra psixologiya psixologiya ongni o‗rganishga 
ehtiyoji yo‗qligini ta‘kidlab o‗tgan, u hamma e‘tiborni faqat kuzatish holatiga qaratilishini taklif 
qilgan. Aynan bixeviorizm namoyondalari stimul S (qo‗zg‗atuvchi, tashqi muhitning ta‘siri), 
reaksiya (R barcha ob‘ektiv kuzatuvchilari organizmning reaksiyasi) tamoyilini qo‗llashni taklif 
qilganlar. Bixevioristlarning fikricha psixologiyaning vazifasi stimul va reaksiya o‗rtasidagi 
qonuniyatlarni aniqlashdan itundir boratdir, maqsad esa sub‘ektning u yoki bu holatda qanday 
tutishi nazarda tutiladi. 
Gumanistik psixologiya- ularning talqinida psixologiya fani tabiiy fanlarning namunasi 
asosida shakllanishi tanqid ostiga olganlar, inson tadqiqot ob‘ekti bo‗lishi kerakligi haqidagi 
tasavvurlarni shakllantirganlar, bunda insonning tabiati emas, balki xatti harakat usuli tahlil 
qilinishi kerak degan g‗oyalarni ilgari surganlar.
Geshtaltpsixologiya-bu yo‗nalishning asoschilari sifatida M.Vertgeymer, V.Kyoller, 
K.Koffkalar hisoblanishadi. Geshtaltpsixologiya ong fenomenlari va fenomenalogik o‗zini 
kuzatish metodlaridan voz kechmasdan, ularni bir butun tarzda o‗rganishni tavsiya qiladi. 
Geshtalt psixologiya namoyondalarining asarlarida maydon g‗oyasiga alohida e‘tibor qaratiladi. 
Geshtalt psixologiyada yagona maydon sifatida ma‘lum bir obrazning strukturasi sezgilar bilan 
bog‗liq holatda tahlil qilinadi.