O’zbekiston respublikasi oliy va o’rta maxsus ta’lim vazirligi toshkent moliya instituti magistratura bo’limi qo‘l yozma huquqida

1.5-rasm. “Korporotiv ichidagi xizmatlar marketingi modeli” 
Mazkur model quyidagi tamoyillarga asoslanadi: 

Tashkilotning barcha jarayonlari iste’molchilar uchun ko‘rinadigan va 
ko‘rinmaydigan sohalarga bo‘linadi.

Ko‘rinmaydigan jarayonlar mohiyati shundan iboratki, ular tashkilot 
harakterini keltirib chiqaradi. Tashkilot boshqaruvi ko‘rinmaydigan jarayonlar 
ma’lumotlari asosida ichki marketingni tashkil ettiradi. Ular standartlashtirish, 
Корпоротив ичидаги жараён ва стратегиялар 
Ташкилот 
бошқаруви 
Робита 
Нарх 
Истеъмолчилар 
Таъминот 
Ходимлар 
Тижорат 
Хизматлар 
хусусияти 
Четдаги 
истеъмолчилар, 
мижозлар фикри 
Истеъмолчиларга кўринадиган омиллар ва жараёнлар 
Истеъмолчиларга кўринмайдиган омиллар ва жараёнлар 

---

30 
jarayonlarni 
algoritmlash, 
yuqori 
xizmat 
ko‘rsatish 
madaniyatini 
shakllantirish, xodimlarni rag‘batlantirish tizimini ishlab chiqarishdan iborat. 

Iste’molchilik harakati ko‘rsatilgan xizmatlar negizida chetdagi 
iste’molchilar, mijozlar fikrlarini shakllantirish va boshqaruv tizimidagi 
marketing-miks majmuasi orqali tashkil etiladi. 

Marketing-miks majmuasi aniq xususiyatga ega. Barcha unsurlar 
o‘zaro bog‘liqlikga ega, marketingning umumiy samaradorligi barcha 
unsurlarning alohida samaradorligiga bog‘liq. Biz majmuaning 6 unsurini 
tanladik. Dastlabki 4 unsur marketingning an’anaviy harakteriga ega. Ammo 
ularning shakllanishi tashkilot boshqaruvining ichki marketing sohasida 
faoliyati natijasi hisoblanadi. Xizmatlar mohiyati qo‘shimcha ikki majmua 
unsurida aks ettiriladi: jarayonlar va ta’minot hamda xizmatlar xususiyati, ular 
shuningdek interaktiv marketingni namoyon qilishadi: xizmatlar xususiyati 
hamda jarayonlar va ta’minot iste’molchilarga ko‘rsatiladigan xizmatlarni 
ishlab chiqaradi va tashkillashtiradi. Xizmatlar xususiyati hamda ta’minot 
jarayonlarini oqilona tashkillashtirish ko‘rsatilgan xizmatlar sifatini 
standartlashtirishga yordam beradi, holbuki bu boshqaruv tizimining mavqeyi 
va tashqi ko‘rinishi hisoblanadi. Shuni ta’kidlash joizki, natijada marketing 
vositalarining ikki davri shakllanadi: 

birinchisi, an’anaviy, xizmatlar ko‘rsatish davrigacha amalga 
oshiriladi. 

ikkinchisi, bevosita xizmatlarni iste’mol qilish va ishlab chiqarish 
davrida. 
Mazkur xizmatlar marketingi modeli boshqaruv tizimining samarali 
resurslardan foydalanish jarayoni sifatida taklif qilinadi.