Universiteti voleybol, basketbol nazariyasi va uslubiyati kafedrasi a. A. Pulatov, M. A. Qdirova

7.2. Jismoniy tayyorgarlikning vazifalari va mazmuni
Jism oniy tayyorgarlikning vazifalari quyidagilardan iborat:
1. Sog‘liqni m ustahkam lash.
2. H ayotiy zarur harakat m alakalarini takom illashtirish (yurish, 
yugurish, sakrash va hokazo).
3. H arakat sifatlarini rivojlantirish.
4. H a rak at m alakalari h ajm ini oshirish va ularn in g ijroiy 
chegarasini kengaytirish.
5. O rganizm ning o ‘yin davom ida ishtirok etuvchi organ, bo'lim
va m ushak guruhlarining funksiyalarini shakllantirish.
6. 0 ‘yin m alakalarini sam arali o ‘zlashtirishni ta ’m inlovchi 
maxsus sifatlam i rivojlantirish.
Jism oniy tayyorgarlik um um iy U JT va maxsus M JT jism oniy 
tayyorgarlikka b o ‘linadi.
U m um iy jism o n iy tayyorgarlik sport trenirovkasini m uhim
vazifalaridan bin sifatida shug‘ullanuvchilarning to ia q o n li jism oniy 
taraqqiyotini va h ar tom o n lam a jism oniy tayyorgarligini t a ’m in- 
lashga qaratiladi. U JT hayotiy zarur harakat m alakalarini takom il- 
lashtirishga va asosiy jism oniy sifatlarni rivojlantirishga y o 'n alti- 
rilgan ja ra y o n d ir. M aqsadi M JT n in g poydevori b o ‘lgan U JT
bazasini yaratishdir.
Vazifalari — asosiy jism oniy sifatlarni rivojlantirish, organizm ­
ning funksional im koniyatlarini oshirish, harakat m alakalarining 
hajm i va ijroiy chegarasini kengaytirish, sog‘liqni m ustahkam lash, 
tiklanish jarayonini faollashtirish, organizm ning tashqi va ichki 
salbiy t a ’sirlarga b o ‘lgan bardoshini oshirishdan iborat.
158

---

U m u m iy jism o n iy sifatlarga k u ch , te zk o rlik , c h a q q o n lik , 
chidam korlik va egiluvchanlik kiradi.
U JT — jism oniy sifatlarni alohida yoki birgalikda rivojlan- 
tiruvchi o 'zig a xos jism oniy m ashqlardan iborat.
U JT ni am alga oshirish jaray o nid a h ar xil sport uskunalaridan, 
an jo m lard a n , tren a jo rla rd a n va tab iat o m illarid an foydalanish 
maqsadga muvofiqdir.
Sport trenirovkasining ayrim bosqich va davrlarida U JT m ashq- 
lari va m ashg'ulotlarining hajm i, shiddati, y o ‘nalish va tuzilishi 
o ‘ziga xosligi bilan farqlanadi.
M axsus jism oniy tayyorgarlik — tanlangan sport turida yuqori 
natijalarga erishish m aqsadida shu sport turida asosiy va hal etuvchi 
aham iyatga ega b o ‘lgan jism oniy sifatlarni rivojlantirishga yo‘nal- 
tirilgan jarayondir.
Vazifalari:
— voleybolga xos maxsus harakat sifatlari va qobiliyatlarini 
(tezkorlik, kuch-tezkorlik, chaqqonlik, maxsus chidam korlik va 
hokazo) rivojlantirish;
— o ‘yin texnikasini o ‘zlashtirishda zaru r b o ‘lgan qobiliyatlarni 
rivojlantirish;
— o ‘yin taktikasini o ‘zlashtirishda zaru r b o ‘lgan qobiliyatlarni 
rivojlantirish.
M JT sport trenirovkasining barcha bosqich va davrlarida hajm 
va shiddat jih atid an m unosib m e ’yorda q o ‘llaniladi.