Ўзбекистон Республикаси Олий ва Ўрта махсус таълим вазирлиги Андижон Давлат Университети

JAMIYAT TUZILISHLARI 
Totalitar jamiyat
. Siyosiy boshqaruvning zo‘ravonlikka asoslangan sistemadir. 
Totalitar so‘zining ma'nosi, lotincha« totus — umumiy, butun, jamiki» degan ma'noni 
anglatib, jamiyatning siyosiy, iqtisodiy, ijtimoiy, mafkuraviy va hatto boshqaruvchi 
rahbar elitaning maishiy hayotini yakka lider («fyurer», «duche», «kaudilo» va h.k.) 
tomonidan o‘rnatilgan harbiy-byurokratik apparat tomonidan boshqarilishi tushuniladi. 
Totalitarizmning asosiy ijtimoiy kuchi shahar va qishloqlarda aholi tabaqasining sinfiy 
qiyofasini yo‘qotishidir lyumpen-proletariat, lyumpen-intelligensiya va h.k.) bo‘lib, 
ijtimoiy amorf holatiga ega bo‘lmagan, barcha ijtimoiy tabaqa va guruhlarning turmush 
tarzida muayyanlik va mulkka egalik to‘g‘risida hato fikr tug‘diradigan tuzumdir. 
Totalitarizm taraqqiyot jarayonini ko‘rsatadigan lyumpenizatsiya darajasi, jamiyatning 
ijtimoiy hayotini harbiylashtirib borishi natijasida «favqulodda holat» tamoyilini 
amalga oshirib boradi. Ijtimoiy hayotning bunday «tashkiloti» yuqorining tashabbusi va 
uni aktiv qo‘llab-quvvatlab turuvchi jamiyatning lyumpenizatsiyalashgan qismini ta'siri 
natijasida to‘g‘ridan-to‘g‘ri terrorga olib boradi. Harbiy terrorning bunday shakli 
jamiyat tuzilishida «ijtimoiy tartib» modelini yaratadi. Totalitarizm sharoitida ijtimoiy 
munosabatlarning boshqaruvchi va hukmron kuchi zo‘ravonlikka asoslangan siyosat 
bo‘ladi, shuning uchun totalitar jamiyatning «siyosatlashuvi», jamiyatni muqarrar 
ravishda 
harbiylashuviga 
(militarizatsiya) 
olib 
boradi. 
Totalitar 
davlatning 
harbiylashgan munosabatlarini byurokratlashuvi natijasi, surunkali ravishda harbiy 
kuchlarni ishlatishga olib keladi. Totalitarizmning g‘oyaviy manbai, ijtimoiy 
munosabatlarni barcha sistemalarini «ko‘rsatma tamoyil»larni loyihalashtirilgan 
mushohada yo‘lini kimningdir «namunali» bo‘lgan utopik konsepsiyasiga asoslashadi. 
Totalitar tuzumga Jentile, Gitler, Mussolini, Stalin va bir qancha diktatorning 
ideologiyasini misol qilib ko‘rsatish mumkin.