Toshkent davlat agrar universiteti termiz filiali qishloq xo’jaligi mahsulotlarini saqlash, qayta ishlash va mexanizasiya kafedrasi

O`zlashtirish uchun savollar. 
1.Paxta tolasining chiqishi qaysi omillarga bog’liq?
2.Tola chiqishi tolalik indeksiga qay darajada bog’liq?
3.Chigit vaznini aniqlashdan maqsad nima?
4.Paxta chigiti vaznining yuqori yoki yengil bo’lishi qaysi omillarga bog’liq? 

---

11 – amaliy mashg’ulot: CHigitli paxtaning sanoat sortini qutblangan nur yordamida 
aniqlashni ilmiy asoslash 
Darsning maqsadi: 
Tolaning pishib etilganligini qutblangan yorug’lik hamda 
namunaning havo o’tkazuvchanligi bo’yicha aniqlashni o’rgatish.
Jixozlar: 
Mikroskop, qutblantirgich, tarozi, paxta tolasi na`munalari, LPS-4 
qurilmasi. 
Topshiriq: 
1. Tolaning pishib yetilganligini qutblangan yorug’lik orqali aniqlash; 2. 
Pishib yetilganlikni namunaning havo o’tkazuvchanligi bo’yicha aniqlash.
 
Ushbu standart paxta tolasiga joriy qilinadi va pishib etilganligini aniqlashning 
quyidagi usullarini belgilaydi:
- qutblangan yorug’lik bo’yicha;
- namunaning havo o’tkazuvchanligi bo’yicha.
Paxta tolasi pishib etilganligi ko’rsatkichi bo’yicha, qabul qilish va etkazib 
berishda sinash usuli uning havo o’tkazuvchanligi hisoblanadi.
Pishib etilganlikni qutblangan yorug’lik bo’yicha aniqlash usuli asosan standart 
namunalarni attestasiyalash va graduirovka ishlarida, zarur bo’lganda arbitraj sinashlarda 
qo’llaniladi.
Ushbu standart talablari majburiy hisoblanadi. 
O’LCHASHNING XATOLIK ME’YORI. 
Pishib etilganlik koeffisienti bo’yicha parallel namunalarning natijalari orasidagi 
ruxsat etilgan tafovut (usulning yaqinligi) quyidagilardan oshmasligi kerak:
-qutblangan yorug’likda ikkita namuna orasida ko’pi bilan –0,1;
-to’rtta namuna, maksimum va minimum qiymatlari o’rtasida havo 
o’tkazuvchanlik bo’yicha, ko’pi bilan – 0,03 yoki LPS-4 shkalasiga nisbatan Pa (mm suv 
ustuni) da 2,5 %.
Pishib etilganlik koeffisientining sinash natijalari orasidagi ikki turli laboratoriya
yoki bir laboratoriyada har xil sharoitda (usulning tiklanishi) olingan ikkita sinash 
orasidagi ruxsat etilgan tafovut –0,1 dan oshmasligi kerak.