2-Tajriba mashg’uloti. Mavzu: Avtomatik ko‘prikning graduirovka xarakteristikasini o‘rganish

Mavzu: Avtomatik ko‘prikning graduirovka xarakteristikasini o‘rganish

Ўлчов кўпригининг ишлаш принсипи.

Ягона тизимли кўприкда тўртта елка, қувват манбаи ва нол кўрсаткич мавжуд. Агар қаршилик А ва Б нуқталари тенг потенсиалга эга бўлса, у ҳолда нол индикаторда ток оқими мавжуд бўлмайди ва бу ҳолатда кўприк мувозанатлашган деб айтилади. Қуйидаги мувозанат тенгламаси ҳисобланади:

Z1*Z4=Z2*Z3 Агар Z4-нома’лум қаршилик бўлса, қуйидаги тенгликдан уни топиб оламиз

Z4=Z2*Z3/Z1 Демак, мувозанат нол индикаторнинг қаршилигига боғлиқ эмас, чунки ток оқими у орқали ўтмайди, шунингдек қувват манбаининг кучланиши ва қаршилигига ҳам боғлиқ бўлмайди. Шунинг учун, барқарор ҳолатдаги қувват манбаи талаб қилинмайди.

Агар занжир нафақат актив, реактив қаршиликлардан иборат бўлса, улар З фазавий кўринишида ва шунда кўприк фазавий бурчаклари қуйидагича ифодаланади

Агар занжир нафақат актив, реактив қаршиликлардан иборат бўлса, улар З фазавий кўринишида ва шунда кўприк фазавий бурчаклари қуйидагича ифодаланади

Фазавий бурчакларнинг тенглигини модулини та’минлаш учун икки мустақил катталикни ўзгарувчан ток кўпригида ростлаш керак бўлади. Индуктив ва сиғим ташкил қилган схемаларни кетма-кет ва параллел кўринишда ифодалаш мумкин.

Резисторли кўприкда доимий қувват манбаи ишлатилиши мумкин ва бунда кўприкнинг фақат битта элементи созланиши мумкин. Кўприклар индуктив ва сиғимни ўлчаш учун ҳам ишлатилади. Реактив таркибий қисмлар кетма-кет ёки параллел кўринишда уланиши мумкин.

Кўприкнинг сезгирлиги- жуда муҳим параметр бўлиб, мувозанатдан кичик та’сирларга жавоб бериш қобилияти сифатида тавсифланади. Бу мувозанат позициясидан созланиши қаршилигининг бир хил ўзгариши билан нол кўрсаткичли индикатор ток оқимининг ошиши каби ифодаланади. Кўприкнинг максимал сезгирлигида Z2=Z4 га тенг бўлганлиги туфайли Z1=Z3 га ҳам тенг бўлади. Аниқликни ошириш учун Z3 етарли даражада ката бўлиш керак. Нол индикатор ўрнига магнитоелектрик қурилма ишлатилиши мумкин. Бундан ташқари радиоприомник ва ўлчов кучайтиргичларидан фойдаланиш мумкин. Ишлаб чиқаришда ва лабораторияда қаршиликли, сиғимли, индуктивликли ўлчов кўприклари ва бошқалар кенг ишлатилади.

•