212
mulohazalaringizni bayon eting.
5.Kompyuter lingvistikasining o‗zbek tili taraqqiyotidagi ahamiyatini
ko‗rsating.
6.Til o‗qitish dasturlarini yod ayting.
7. Kompyuter lingvistikasinig til taraqqiyotidagi ahamiyatini ―swod‖
tahlili orqali yoriting.
“Kompyuter lingvistikasi” fani yuzasidan blis-so
‗
rov
Mashina tarjimasi bo‗yicha birinchi tajribalar qaerda va qachon
amalga oshirildi? –
1954- yilda AQShning JORJtaun universitetida.
Kompyuter lingvistikasi XX asrning 80-yillariga qadar qanday nomlar
bilan yuritildi?
– ―
hisoblash lingvistikasi”, “matematik lingvistika”, “kvantitativ
lingvistika”.
NLP (Naturel lenguige prosessing)ning ma‘nosi?
–
tabiiy tilni qayta ishlash
.
Inglizcha
parsing
(
pirsing
) so‗zining ma‘nosi?
–―
tahlil”.
Til va nutq birliklari lug‗ati, grammatik ma‘lumotnomalar,
matnlar
korpusi qanday qismni tashkil etadi?
–
deklarativ qismni.
―Kompyuter lingvistikasi‖ tilni insondan tashqaridagi mavhum
sistema, sof munosabatlar tizimi sifatida tavsiflagan olim?
–
L. Yelmslev
―Uchinchisi mustasno‖ qonuni qaysi yo‗nalishda ustuvor?
–
formal mantiqda: “ikki zid fikrdan biri rost, ikkinchisi xato, uchinchi
holat bo„lishi mumkin emas".
Yunon madaniyatida qaysi sohalar ta‘lim poydevori hisoblangan?
–7 erkin san‘at (
artesliberales
) ta‘lim poydevori sifatida qaralgan.
Uchtasi
grammatika, ritorika
(notiqlik san‘ati)
va mantiq
―formal san‖atlar
(
artesformales
)
sifatida
trivia
(uchlik)ga
birlashgan;
arifmetika,
geometriya, musiqa, astronomiya
―real san‘atlar‖ (
artesreales
) sifatida
kvadrivia
(to‗rtlik)ka birlashgan.
Semiotikada belgilar to‗rt aspekt asosida tekshiriladi. Bu aspektlar
qaysilar?
–1.
Sintaktika
– belgilar strukturasi. 2.
Semantika
– belgilarning
mazmun tomoni. 3.
Sintagmatika
– belgi va va
uni aks ettiruvchi obyekt
orasidagi munosabat. 4.
Pragmatika
– belgilarning insonga bo‗lgan
munosabati, foydasi, amaliy jihati.
213
―Kompyuter
lingvitstikasi‖da
―matla‘‖
yoki
―mabda‘‖ning
ma‘nodoshi bo‗lgan termin?
–algoritm (lot. ―ibtido‖).
Lingvistik ta‘minot bazasini boshqarish vositalari (algoritm tuzish,
dastur yaratish, kompyuter analizi va sintezi) lingvistik vositalarning
qanday qismini tashkil etadi?
–
protsedura qismini
Kvantitativ tavsif nima?
–
miqdoriy tavsif, algoritmlash, modellashtirish, statistik tahlil.
To‗rt jildli ―Mantiq fani‖ nomli monografiya muallifi?
–Fridrix Gegel.
―Oraliq uchinchi‖ qoidasini mantiqqa kim olib kirgan?
–
Fridrix Gegel.
Semiotika qachon vujudga keldi, asoschisi kim?
–
XIX asr oxirida, asoschisi Charlz Pirs
―Signifikat‖ deganda nima nazarda tutiladi?
–
“leksik ma‟no”.
―Kompyuter lingvistikai‖dagi qaysi tushuncha
hasharot nomi bilan
omonimlik hosil qiladi?
–
bit (binit
inglizcha
buhapy unit”
–
“ikkilik birligi” deb ataladi).
Algoritm ko‗rinishlari qanday holatda bo‗lishi mumkin?
–
a) so„z ko„rinishida; b) grafik ko„rinishda; d) psevdokod
ko„rinishida
–
algoritmlarning
yarim
formallashgan
tavsifi,
programmalash,
dastlabki
bosqichda
qo„llanadi;
e)programma
ko„rinishida.
4 raqamiga Charlz Friz konsepsiyasi asosida yondashilsa…
–ravishni anglatadi.
Bola uchun teshik kulcha,
undan kattaroqlar uchun aylana, ximik
uchun modda, tilshunos uchun tovush,
kompyuter lingvistikasi
modellashtirish
yo‗nalishida
to‗ldiruvchi,
matematik
uchun
―qiymatsiz‖…Gap nima haqida?
–
0 (nol) haqida.
Do'stlaringiz bilan baham: