Ashyoshunosligi

n/ot
kislotasi va kuchsiz ishqor eritmasi temir yuzasida muhofazalovchi 
qatlam hosil qihb, zanglashning oldini oladi.
Elektrkimyo zanglash. 
Agar qandaydir tuzli eritmada (elektro - 
litda) har xil jinsli temirlar o‘zaro ulansa, ular orasida galvanik 
tok vositasida elektrokimyoviyjarayon paydo boladi. Makrozang - 
lash natijasida kichik elektr tokiga ega bolgan temir ionlari eritmaga 
o‘tadi. Bunday elektr kimyoviy zanglashning oldini olish maqsadida 
tuzli eritmalarda o ‘zaro yondosh holatda bir jinsli iemirlarni 
ishlatish kerak bo‘ladi. Aks holda har xil temirlar orasida hosil 
boladigan elektr ionlari tem ir qism va buyumlarni yemiradi. 
Buning uchun o'zaro tutash temirlar elektr tokini o‘tkazmaydigan 
har xil organik va anorganik moddalar bilan qoplanishi kerak.
Zararli muhitning qanday holatda boMishiga qarab, elektr 
kimyoviy zanglash ochiq muhit, suv osti, yer osti sharoitlarda 
ro‘y beradi. Barcha temirlarning zararli muhitda yemirilishiga 
b o lg a n bardoshligi bo‘yicha ularni quyidagi tartibda joylasl: 
mumkin: alumin, marganes, rux, xrom, p o la t, kobalt, nikei,
14.10. Temirning zangiashi va cMdamliligini oshirish
347

---

14.4-rasm. Oldindan taranglangan konstruksiyalar uchun arqonsimon
to‘qima armaturalar: a — 7 ta simli; b — 19 ta simli; d - va e — 2 ta arqonli
kanatlar; f — 3 ta arqonli kanat; g - va h — sochilgan armaturali to ‘qimalar;
j - va z — k o ‘p arqonli to ‘qima kanatlar. 1 — о ‘qdagi armatura; 2 — ishchi
simlar; 3  — to ‘qirna arqonlar; 4 — va 5 — tashqi muhofaza qatlam;
6 — spiral; 7 — korotish.
qalay, qo£rg£oshin. mis, kumush, simob, platina, oq oltin, oltin. 
Ushbu tartibga ko£ra, tuzli eritmada rux bilan po£latni birga 
ishlatilsa, rux eritmaga o£tadi va uning ionlari p o £lat sirtini qoplab, 
unda elektrkimyoviy zanglash boshlanadi.