Xirurgik kasalliklar


Oyoq venalarining varikoz kasalligi



Download 8,06 Mb.
Pdf ko'rish
bet94/258
Sana25.04.2022
Hajmi8,06 Mb.
#581345
1   ...   90   91   92   93   94   95   96   97   ...   258
Bog'liq
@uzmedlibuzSh. I. Karimov Xirurgik kasalliklar 2010

Oyoq venalarining varikoz kasalligi
Oyoq venalarining varikoz kasalligi (varicus venus cruris) – deganda ular 
devorining qopsimon kengayishi, teri osti venalari uzunligining oshishi va 
ilonsimon egri-bugri bo’lib qolishi tushuniladi. Bu kasallikda zararlangan 
oyoqda venoz qon aylanishining buzilishi va trofik o’zgarishlar kuzatiladi. 
Ushbu xastalik yuzaki venalarning butun uzunligida joylashuvi mumkin, chuqur 
venalarning zararlanishi mumkinligi ham aniqlangan.
Oyoq venalarining varikoz kengayishi aholining 17-37% da kuzatiladi. 
Shifoxonalarda u xirurgik bemorlarning umumiy soniga nisbatan 2,0-3,3% ni 
tashkil etadi. Ayollar erkaklarga qaraganda 3 marta ko’proq kasallanadilar. V.S. 
Savelev va E.P. Dumpe (1970) aholining 15-20% vena kasalliklari bo’yicha 
operatsiya usulida davolanishga muhtoj deb hisoblaydilar. 
Etiologiyasi va patogenezi.
Oyoq venalarining varikoz kasalligi birlamchi 
va ikkilamchi deb tafovut qilinadi. Agar birlamchi varikoz kasallik klapan 
etishmovchiligi, venalar tonusi pasayishidan rivojlansa va kasallikning ko’proq 
uchraydigan turi xisoblansa, venalarning ikkilamchi varikoz kengayishi chuqur 
venalar tromboflebitidan keyin kompensator rivojlanadi. 


218 
Venalarning varikoz kasalligi rivojlanishiga doir bir necha nazariyalar 
mavjud bo’lib ular quyida keltirilgan. 
Mexanik nazariya – kasallik rivojlanishini uzoq vaqt oyoqda turib 
qolinganda yoki venalarning proksimal bo’limlari ezilganda (masalan, 
xomiladorlikning ikkinchi yarmida) oyoqdan qon oqib ketishi qiyinlashuvi 
sababli venalardagi bosimning oshishi bilan izohlaydi. 
Eng uzun vena – katta teri osti venasi gravitatsion effekt natijasida yuqori 
qon bosimi ta’siriga uchraydi. Shunga ko’ra bu kasallikni yana oyoqda turib 
bajariladigan kasbli mutaxasislarning kasalligi ham deb ataydilar. 
Klapan etishmovchiligi yoki irsiy moyillik nazariyasining tarafdorlari 
kasallik avj olishini venoz klapanlarining tug’ma bo’lmasligi yoki ularning o’sib 
etilmaganligi sababli funktsional etishmovchiligi bilan izohlaydilar. 
Neyroendokrin nazariya tarafdorlari organizmdagi gormonal qayta qurish 
(xomiladorlik, menopauza, voyaga etish davri, tug’ruq va b.) tufayli vena 
devorining sustlashib qolishiga asosiy ahamiyat beradilar. Bunda chanoq 
a’zolariga qon oqib kelishi ko’payadi, arteriola-venulyar anastomozlar ochiladi 
va venalar tonusi pasayib ketganligidan qon oqib ketishga qiyinchilik tug’diradi. 
Kator tadqiqotchilar venalarning varikoz kengayishi rivojlanishida 
arteriola-venulyar anastomozlar etakchi ahamiyatga ega deb hisoblaydilar (G.P. 
Alekseev, 1971, V.P. Vasyutkov, 1972). Arteriola-venulyar anastomozlar 
noqulay omillar ta’siri ostida ochilib ketadi, natijada oyoqqa ko’p miqdorda qon 
yuqori bosim ostida tusha boshlaydi, venalar bo’shlig’i kengayadi va 
venalarning ikkilamchi klapan etishmovchiligi rivojlanadi, varikoz tugunlar 
paydo bo’ladi. Varikoz kasalligining bu arterial turiga Parks-Veber-Rubashev 
kasalligi kiradi. 
Yuqorida aytilganlardan venalarning varikoz kengayishi quyidagi qator 
omillarning bir vaqtda ta’sir qilishi natijasida kelib chiqishi ayon bo’ldi: 
a) moyil qiladigan omillar: venalarning tug’ma yoki orttirilgan 
o’zgarishlari: faoliyat ko’rsatmaydigan arteriola-venulyar anastomozlar borligi, 
neyroendokrin buzilishlar, vena devori tonusining pasayishi; 


219 
b) keltirib chiqaradigan omillar: oyoq venalarida bosimni oshiradi va 
venoz qon oqib ketishini qiyinlashtiradi. 
Venalarda qon bosimi oshishi va venoz dimlanish yuzaki venalar, keyinroq 
komunikant venalarning klapan etishmovchiligiga, bu esa o’z navbatida 
mushaklar qisqarganda qonning chuqur venalardan yuzaki venalarga oqib 
kelishiga olib keladi. Arteriola-venulyar anastomozlar ochiladi, kapillyarlardagi 
qon oqimi pasayadi, staz rivojlanadi. Perikapillyar bo’shliqda ko’p miqdorda 
suyuqlik, elektrolitlar, qonning shaklli elementlari, plazma oqsili to’planadi. 
Terida va teri osti kletchatkasida biriktiruvchi to’qima rivojlanadi, mayda 
tomirlar va kapillyarlar devorida gialinoz va skleroz rivojlanadi, to’qimalarda 
almashinuv jarayonlari buziladi. Klinik jihatdan bu shishlar va trofik buzilishlar 
(terida pigmentatsiya, dermatit, ekzema, yaralar) bilan
 
namoyon bo’ladi. 

Download 8,06 Mb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   ...   90   91   92   93   94   95   96   97   ...   258




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©hozir.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish