Xirurgik kasalliklar

Klassifikatsiyasi.
I. Lokalizatsiyasiga ko’ra:
1) anal qismi saratoni; 
2) pastki ampulyar; 
3) o’rta ampulyar; 
4) yuqori ampulyar; 
5) rektosigmoidal sohasi saratoni. 
II. o’sish yo’liga qarab: 
1) endofit; 
2) ekzofit; 
3) aralash.
III. Gistologik tuzilishiga ko’ra:
1) adenokartsinoma; 
2) shilliq qavat saratoni; 
3) solid rak; 
4) yassi hujayrali rak;
5) differentsiallashamagan rak;
6) fibroz rak. 
IV. Jarayon kechishi bo’yicha (I dan IV gacha) yoki tarqalganligi bo’yicha 
(TNMP). 
To’g’ri ichak saratoni – anal kanalida (10%), ampulyar qismda (60%), 
rektosigmoid qismda (30%).
To’g’ri ichak saratonining gistologik tuzilishi turlicha, ammo asosan 
adenokartsinoma uchraydi. 
To’g’ri ichak saratonining 4 bosqichi farqlanadi: 

---

412 
I bosqich – uncha katta bo’lmagan,harakatchan o’sma (diametri 2 sm dan 
kam), ichak devoriga o’sib kirmaydi, shilliq osti qavatidan tashaqariga o’tmaydi, 
metastazlar yo’q.
IIa bosqich – o’sma ichak yarim aylanasidan katta bo’lmagan sohani 
egallaydi (mushak qavatigacha o’sib kiradi), metastazlar yo’q.
IIb bosqich – o’sma ichak yarim aylanasidan katta bo’lmagan sohani 
egallaydi, devoriga usib kirmaydi (mushak qavatigacha o’sib kiradi), regionar 
limfa tugunlarida metastazlar. 
IIIa bosqich – o’sma ichak yarim aylanasidan katta bo’lgan sohani 
egallaydi, devoriga o’sib kiradi, yon atrof a’zo va to’qimalarga ham o’sib kirishi 
mumkin. 
IIIb bosqich – o’sma ichak yarim aylanasidan katta bo’lgan sohani 
egallaydi, ichak devoriga o’sib kiradi, yon atrof a’zo va to’qimalarga ham o’sib 
kirib, regionar limfa tugunlariga ko’plab metastazlar beradi. 
IV bosqich – katta harakatsiz o’sma, chanoq a’zolariga va to’qimalariga 
o’sib kiradi, regionar va uzoq limfa tugunlari va a’zolarida metastazlar. 
Halqaro rakka qarshi ittifoq taviyasiga ko’ra jarayon tarqalishini TNMP 
sistemasi bo’yicha baholanadi. Bunga ko’ra T (tumor) – birlamchi o’sma, N 
(nodes)-regionar limfa tugunlar xolati, M (metastasis) – uzoq metastazlar, R 
(penetration) – o’smaning ichak devoriga o’sib kirish darajasi.