Qarshi muhandislik iqtisodiyot institui neft va gaz fakulteti «texnologik mashinalar va jihozlar» kafedrasi

D
T
, L
T
- to`kish stilindrining diametri va uzunligi, m; 

3
, 

- zarracha 
va muhit zichliklari, kg/m
3
;
d
- zarrachaning eng kichik diametri , m;
n
- 
rotorning aylanish chastotasi, min
-1
; 

 
- dinamik qovushoqlik koeffistienti, Pa
*
s. 
Cho`ktiruvchi stentrifugalar ish unumdorligi esa ushbu formuladan hisoblanadi: 
к
Fw
V


(2) 
bu erda:

- proporstionallik koeffistienti; 
F = 2

R
0
L 
- rotordagi suspenziya 
ko`zgusi maydonining yuzasi (bu erda R
0
- suspenziya halqasimon 
qatlamining ichki radiusi, m;
L 
- rotor uzunligi, m) m
2
; w
st
= w
chuk

K
- 
markazdan qochma kuch ta’siridagi cho`kish tezligi, m/s (bu erda 
w
chuk
– 
og`irlik kuchi ta’sirida cho`kish tezligi, m/s; 
K
- ajratish koeffistienti). 
(2) tenglama yordamida cho`kmani pichoq bilan kesib oladigan 
cho`ktiruvchi stentrifuga ish unumdorligini hisoblash formulasini keltirib 
chiqarish mumkin: 
k
w
R
Ln
V
чук



2
0
2
3
25

,
(3) 
bu erda
: k
- suspenziya o`zatish vaqtining stentrifuga umumiy ishlash vaqtiga 
nisbati. 
Mayatnikli sentrifugalar bir qator afzalliklarga ega: tuzilishi oddiy va 
ixcham; vazni kam; narxi arzon. Bunday uskunalarning kamchiligi ham bor: 
sentrifugadan cho‘kmani tushirishda qo‘l kuchidan foydalaniladi; bunday ishni 
bajarish uchun uskunani davriy ravishda to‘xtatib turishga to‘g‘ri keladi. Shu 
sababdan sanoatda ishlatilayotgan bunday rusumli sentrifugalarning soni 
kamayib 
bormoqda. 
Ularning 
o‘rnini 
mayatnikli 
sentrifugalarning 
mukammallashgan turlari – cho‘kmani mexanizatsiya yo‘li bilan (ya’ni pichoq
yoki qisqich yordamida) tushiriladigan uskunalar egallamoqda.
Filtrlоvchi sentrfugа sim to’rli bаrаbаndаn ibоrаt bo’lib, uning ustki qismi 
mаteriаl bilаn qоplаngаn bo’lаdi. Filtrlаrgа o’хshаb filtr to’qimаlаrining ustki 
yuzаlаridа qаttiq zаrrаchаlаr ushlаnib qоlinаdi vа cho’kmа hоsil bo’lаdi. 
Filtrlаngаn suspenziya cho’kmа qаtlаmidаn o’tib sentrfugаdаn chiqib ketаdi. 

---

154