Н. А. Самиғов, Ф. Д. Жўраева, Сайдуллаев А. Б

ЎУМ 2020 йил “Қурилиш материаллари ва буюмлари” Н.А.Самиғов, Ф.Д.Жураева, Сайдуллаев А.Б. 
гидротехник иншоотлар, юқори босимда ишлайдиган темирбетон қувурлар 
ва бошқа конструкциялар тайёрланади. 
Енгил бетон қоришмалари оғир бетон тайёрланадиган қоргичларда 
тайёрланиши мумкин. Аммо бетонқоргичга енгил бетон компонентлари 
бироз бошқачароқ кетма-кетликда солинади. Аввал цемент сув билан 
аралаштирилиб, сўнг кетма-кет майда ва йирик тўлдиргичлар қўшилади ва 
синчиклаб аралаштирилади. Оғир бетон қоришмаси сингари аввал 
компонентлар 
қуруқ 
ҳолатда 
аралаштирилиб, 
кейин 
сув 
билан 
аралаштирилса, енгил бетон таркибидаги ғовак тўлдиргич сувни шимиб 
олади, натижада бетон қоришмасини тайёрлаш қийинлашади. 
Енгил бетон қоришмасини “бўлак” (айирма) технология усулида 
тайёрлаш мақсадга мувофиқдир. Бу усулга биноан боғловчи, сув ва 
модификаторлар тез айланувчан роторли қоргичларда (400-600 марта

мин) 
40-60 сек давомида интенсив аралаштирилади, сўнг мажбурий бетонқоргичда 
тўлдирувчилар билан аралаштирилади. “Бўлак” усулда енгил бетон 
қоиршмаси бир хил структурада ҳосил бўлади ва ундан тайёрланган буюм ва 
конструкцияларнинг сифати юқори бўлади. 
Енгил бетонларни қолиплаш ва зичлаштириш оғир бетонларни 
қолиплаш усули сингаридир. Катта юзали енгил бетон конструкцияларни 
зичлаштириш жараёнида 20-50 г

см
2
босим тушадиган ҳисобда юк қўйиб 
зичлаштириш самарали бўлади. Чунки титратиб зичлаштирилганда бетон 
юзасида енгил тўлдиргич доналари бўртиб чиқиб нотекис юза ва ғовак 
структура ҳосил қилиши мумкин. Енгил бетонларнинг қотишини буғлаш, 
турли иссиқлик берувчи воситалар ёрдамида тезлаштириш мақсадга 
мувофиқдир. 
Йирик ғовакли бетон
 
Йирик ғовакли бетон таркибида майда тўлдиргич бўлмайди. 
Портландцемент 
ва 
унинг 
бошқа 
турлари 
(М300-М400), 
сув, 
модификацияловчи қўшимчалар синчиклаб аралаштирилиб, сўнг чақиқ тош 

---

271