Н. А. Самиғов, Ф. Д. Жўраева, Сайдуллаев А. Б

14.4-расм. Киришиш чизмаси 
1-цемент тоши; 2-қоришма; 3-бетон. 
Бино ва иншоотларнинг ташқи қисмларига, гидротехник иншоотларга, 
автомобил йўлларга, аэродром қопламаларига ва бошқаларга ишлатилган 
бетон доимо сув билан хўлланиб ва қуриб туради. Бетонда намликнинг 
кўпайиши ва камайиши киришиш ва шишиб кетишдан ҳосил бўладиган ички 
зўриқишларни келтириб чиқаради. Ҳосил бўлган ички зўриқишлар бетонда 
микроёриқлар пайдо бўлишига ва натижада конструкцияларнинг бузилишига 
сабаб бўлади. Бетонни намланишдан ҳимоялаш учун гидроизоляция 
воситалари ишлатилади. 
3.
 
Бетоннинг гидрофизик хоссалари 
Сув 
шимувчанлик.
Бетон 
қоришмаси 
тайёрланаётганда 
аралаштирилган сувнинг бир қисми буғланиши, ҳаво пуфакчаларининг тўла 
чиқиб кетмаслиги натижасида бетонда ғоваклар ҳосил бўлади. Бетоннинг сув 
шимувчанлиги ғоваклигига боғлиқ бўлиб, оғир бетонларда массасига 
нисбатан 2-3% бўлади. Бетон сув шимганда дастлабки даврда юмшайди ва 
мустаҳкамлиги камайиши мумкин. Айниқса бундай ҳолат ғовак 
тўлдиргичлар асосидаги енгил бетонлар ва ячейкали бетонларда кўпроқ 
кузатилади. 
Бетоннинг сув ва бошқа агрессив қоришмаларни шимувчанлиги 
Қотиш вақти, сут
К
ир
иш
иш
, м
м

м

---

239 
ЎУМ 2020 йил “Қурилиш материаллари ва буюмлари” Н.А.Самиғов, Ф.Д.Жураева, Сайдуллаев А.Б. 
зичлигидан келиб чиқиб, сув ўтказмаслик, совуққа чидамлилик ва агрессив 
муҳитларга бардошлилигини белгилайди. 
Сув ўтказмаслик. 
Бетоннинг сув ўтказмаслиги сув сизиб ўтмаган 
ҳолатдаги энг кичик босим (кгс

см
2
) билан характерланади. Сув ўтказмаслик 
баландлиги ва диаметри 15 см бўлган бетон намуналарни стандарт усулда 
синаб аниқланади ва қуйидагича маркаланади: W2, W4, W6, W8 ва W12. 
Бетоннинг сув ўтказмаслиги ғоваклигига ва ғовакликнинг характерига, яъни 
очиқ ёки ёпиқлигига боғлиқ бўлади. Бетонда макроғоваклар кам, 
микроғоваклар кўп бўлса сув ўтказмаслик юқори бўлади. 
Бетоннинг сув ўтказмаслигини ошириш учун технологик усулда 
зичлигини ошириш, гидрофоб ва дифил қўшимчалар, зичлаштирувчи 
қўшимчалар (натрийли алюминат) киритиш мумкин. Боғловчи сифатида 
портландцемент ўрнига киришмайдиган ёки кенгаювчан цементларни 
ишлатиш ҳам бетоннинг сув ўтказмаслигини оширади. Бетонга сув 
ўтказмаслик бўйича талаблар сув муҳити филтрланиши мумкин бўлган 
жойларда, яъни гидротехник ва мелиоратив иншоотларда, резервуарларда ва 
бошқаларда қўйилади.