1 mavzu: Psixologiyaning predmeti

4. Ommaviy tusdagi psixologik hodisalar 

1.  Vahima.  Inson  psixikasiga  xos  ommaviy  tusdagi  hodisaga  vahima  kiradi.  Vahima  -  qo`rqishning 

namoyon  bo`lishidan  iborat  bo`lib,  uyushmagan  guruhni  qamrab  olsa,  o`zaro  taqlid  qilish  natijasida 

kuchayib  ketadi.  Guruhlar  ichki  jihatdan  uyushgan  bo`lsa  vahima  sekin  tarqaladi.  Masalan:  1966  yilgi 

Toshkent zilzilasi davrida vahima gaplar juda ko`p tarqalishi oqibatida ko`pchilik kishilar o`ylariga kira 

olmay  ko`chalarda  yashaganlar.  YAdro  vahimasi,  uchar  tarelka,  ko`rinmas  odam,  boshqa 

planetaliklarning  kelish  vahimasi  ommaviy  tus  olib  ketadigan  hodisalardir.  Hozirgi  bozor  iqtisodiyoti 

davrida ocharchilik, qimmatchilik, iqtisodiy tanqislik vahimasi kishilarni qo`rqitadi. 

2. Musobaqa hodisasi. Tadbirkorlik, oilaviy pudrat, fermerlik, xo`jalik hisobiga o`tib ishlash kabi kishilar 

g`ayratini  qo`zg`aydigan  hodisalar  -  bu  ijobiy  hodisa.  Musobaqa  kishilarni  ilxomlantiradi,  g`ayratini 

kuchaytiradi. 

3.  Ijtimoiy  kayfiyat.  Ommaviy  tus  oladigan  bir  guruh  doirasidagi  hodisa.  Bu  psixologik  iqlimni  yuzaga 

keltiradi. Ijtimoiy kayfiyatni yuzaga keltiruvchi asosiy omil - bu guruhdagi shaxslararo munosabatlardir. 

Masalan: Jamoada kelib chiqadigan muammolarni yaxshi psixologik iqlimga ega bo`lgan jamoa a`zolari 

ancha engillik bilan hal qiladilar. Agar guruhda va jamoada bitta ig`vogar bo`lsa  shu jamoaning mehnat 

samarasi pasayib ketadi. 

4. Jamoa tafakkuri. Bu quyidagi xususiyatlar bilan ajralib turadi: jamoa tafakkuri jarayonida har bir jamoa 

a`zosining  yuzaga  kelgan  vazifalarni  hal  qilishda  bir  maqsadga  intilib  harakat  qilishi  kuchayadi,  jamoa 

tafakkuri hal qilinishi lozim bo`lgan vazifani o`ylab, har tomonlama yoritib olish imkonini beradi, dadillik 

bilan  tashabbus  ko`rsatish  qobiliyatiga  ega  bo`ladi,  tanqidiy  qarash  ortadi,  bu  esa  o`z  -  o`zini  tanqid 

qilishning  ortishiga  olib  keladi.  Jamoadagi  har  bir  shaxsning  o`z  individual  ongi  va  shu  bilan  birga 

ma`lum  bir  yagona  maqsadga  qaratilgan  jamoa  ongi  bo`ladi.  YAkka  tartibda  harakat  qilgandan  ko`ra 

jamoa  bo`lib  harakat  qilinsa  yaxshi  natijalar  olish  mumkin.  YUqoridagi  barcha  masalalarni  ijtimoiy 

psixologiya  o`rganadi.  Shaxs  psixologiyasi  bilan  bog`liq  bo`lgan  ijtimoiy  psixologiyaning  vazifasi 

mehnat va ta`lim hamda guruh faoliyatini boshqa hamma turlari mehnat unumdorligini oshirishdan iborat.