Universiteti arxitektura fakulteti

Terekler hám toǵaylıqlar toparları 
ekologiyalıq hám dekorаtivlik kóz 
qarastan bir-birine sáykes keletuǵın shaqalardin kórinisi, japıraqlar menen 

---

98 
qaplanǵanlıǵı hámmesinen kóre kórnekli bolǵan sortlarınan terip alınadı. Tereklerdiń 
aǵash bólimine tiyisli qatarlar taza (bir sorttan dúzilgen), aralas hám toǵaylıqlar 
menen oralǵan toǵay jaǵasında bolıwı múmkin. Egiw waqtında olar, 305 jıldan keyin 
olardıń tolıq rawajlanıwı ushın talap etiletuǵın aralıqtı esapqa alǵan halda 
jaylastırıladı.
Jeke terekler – solityorlar ádette bir túrdegi toparlarda egiledi. Áste-aqırın 
tańlap alıw jolı menen eń jasawshań hám sulıw ekzemplyar qaldırıladı. Shámenzar
fonına konus tárizli hám shar tárizli tuwrı formalarǵa iye bolǵan terekler, tábiyiy 
toǵay massivindegi gúmbirleytuǵın shaqalardıń, suw boyında bolsa-shaqalarınıń 
tómenge iyilip ósetuǵın hám t.b.
Аlleya eginleri – 
jergilikli klimat sharayatınan kelip shıqqan halda qáliplesedi. 
Tıǵız egilgen eginler tezlik penen qosılıp ketedi hám sayalı gúmbezdi payda etedi. 
Bul bolsa ıssı klimatlı orınlarda seyil etiw ushın jaqsı sharayatlardı támiynleydi. 
Salqın hám ıǵallı klimat orınlarda alleyalardı arasın ashıq etip islenedi. Bul 
tereklerdiń jaqsı rawajlanıwına járdem beredi hám saya menen jaqtılıqtı tásirsheń 
birikpesin jaratadı. Alleya qanshalıq keńirek hám uzınıraq bolsa sonshelli onıń 
egiliwine keń shaqali hám kúshli ósetuǵın sortlar qollanıladı, sonshelli terekler 
arasındaǵı aralıq ta úlken boladı. Náller tuwrı deneli hám derlik bir túr–sheńber yáki 
piramida tárizli formadaǵı shaqalar bolıwı kerek. Qaptaldaǵı
qatarlardıń terekleri 
parallel túrde emes, bálkim ástelik penen bir-birine qosılıp ketetuǵın sızıqlarda 
egilgen bolsa, alleyalar hám toǵay soqpaqları uzınıraq bolıp kórinedi. Egerde terekler 
uzaqlasqan sayın tıǵız jaylasqan bolsa, olardıń biyikligi bolsa páseyip barsa, bunda da 
perspektiva effektiniń kúsheyiwine erisiledi.