Gafurov adaxam anvarovich

Davolash. 
Uraxusni notulik oqmasini belgilari kupincha bola xayotining 
birinchi xaftalarida va oylarida aniqlansa xam, uning umumiy axvolini 
yomonlashtirmagani uchun, ular tibbiy yordamga kech murojat qiladilar.
Uraxusni notulik oqmasini xamma vaqt konservativ davolashdan boshlash 
kerak, chunki kup xollarda tu‗g‗ri va tula utkazilgan konservativ davo oqmani 
tula obliteratsiyalanib bitib ketishiga olib keladi. Buning uchun xar kuni kindikni 3 
% perekis vodorodni, permanganat kaliyni kuchsiz eritmasi va boshqa antiseptik 
eritmalar bilan yuvib, tozalab, 3-5 % yod, 10 % kumush nitrat (lyapis) eritmasini 
oqma teshigi orqali uning yuliga ingichka igna orqali 0,3- 0,5 ml dan 7-10 kunda 
bir marta yuborib kuydiriladi. Kursni 2-3 xaftadan keyin qaytarish mumkin. 
Boglov kuyilmaydi, chunki u ajralgan sekretni tuplanib kolishiga va infektsiyala-
nishiga olib keladi. Kindikdan ajralmani kamayishi odatda oqmani bitayotganligini 
bildiradi. Konservativ davo 6 oy davomida radikal effekt bermasa, operativ 
davolash zarur.
Operativ davoni yaxshisi bolani 1 yoshidan keyin utkazish maksadga 
muvofik, chunki 1 yoshgacha bolalar operatsiyani va narkozni yomon kabul qiladi, 
xamda 1 yoshga konservativ davodan sung kupincha oqma uzi bitadi. Operativ 
davo xuddi uraxusni tulik oqmasini operativ davolagandek buladi. Farki shundaki, 
oqma yuli pastdan siydik pufagigacha ajratilmay, fakat tumtok tugagan kismigacha 

---

145 
atrof tukimalardan ajratilib, kindik soxasidan kesib olinadi. Bunda odatda teri 
oqma yulini uzunligiga boglik xolda 3-5 sm uzunlikda kesiladi. Oqma yuli tulik 
olinganda retsidiv kuzatilmaydi.
Uraxusni kistasi
uraxusni ikkala, ya‗ni proksimal va distal kismlari bitib 
urta kismi bitmay korlsa shu joyda shilliq qavatdan sekret doim ajralib tuplanadi 
va shu joyni kengaytirib kista xosil qiladi. Uraxus kistasi, uning oqmalariga 
nisbatan juda kam uchraydi. Uraxus kistasi korinni oldingi devorida urta chizik 
buylab korin parda bilan tu‗g‗ri muskul katlamlari ichida kindik bilan siydik 
pufagi soxasi oraligida joylashgan buladi, lekin kupincha (55 %) siydik pufagiga 
yakinrok joylashadi. Kindikka yakinrok joylashishi kamrok (25 %), urta kismida 
joylashishi yana xam kamrok (20 %) uchraydi. Uraxusni bitmagan kismini uzun 
kaltaligiga, undan ajralgan sekretni oz-kupligiga va bolani yoshiga boglik xolda 
kistani ulchamlari xar xil bulishi mumkin. Shunineg uchun uraxusni kistasini katta 
odamlarda xam uchratish mumkin. Odatda uning diametri 1,0 sm. Dan 5,0 sm. 
Gacha buladi, ayrim xollarda bemorlar uz vaqtida tibbiy yordamga murojaat 
kilmasa 10-20 sm gacha bulishi xam mumkin. Uraxus kistasi xakida birinchi marta 
1870 yilda goffman tula yoritib yozgan.