|
Intеrnеt saytlari
11.
http://www.
school.edu.ru.
12.
http://www.inter-pedagogika.ru
13.
www.newhorizons.org.
14.
http://www.pharmax.m/articles.
15.
http://www.pravoteka.ru
.
3- ma‘ruza
Mahsus fanlarni o‘qitish mazmuni, mahsus fanlarni o‘qitish mazmunini
belgilab beruvchi meyoriy xujjatlar, mahsus fanlarni o‘qitish metod va
vositalari
Reja
1.
Didaktika va metodikaning maqsadi:
2.
Mahsus fanlarni o‘qitish metod va vositalari, metodlarning o‘quv-tarbiya
jarayonidagi vazifalari.
3.
O‘qitishning asosiy qoidalari:
4.
Mahsus fanlarni o‘qitish mazmunini belgilab beruvchi meyoriy xujjatlar
Tayanch iboralar:
mahsus fanlar, o‘qitish mazmuni, meyoriy xujjatlar, o‘qitish
metod, vositalari.
Didaktika va metodikaning maqsadi: talim berish, o‘qitish, o‘rgatishni amalga
oshirishdir.
Didaktika «nimaniq» va «nima uchun?» o‘qitish kerak degan savollar
bilan shug‘ullansa, metodika esa u bilan uzviy bog‘liq holda «qay tarzda, qanday?»
va «nimalar yordamida o‘qitish?» lozim masalalari bilan shug‘ullanadi.
Didakti-
kaning an'anaviy «qanday o‘qitish kerak?» degan savoli bizni o‘qitish metodlari
kategoriyasiga olib keladi. Metodlarsiz qo‘yilgan maqsadlarga erishib bo‘lmaydi.
U qo‘yilgan maqsad bilan natijani bog‘laydi.
«Metod» atamasi yunoncha «methodos — tadqiqot yoki bilish yo‘li, nazariya,
ta'limot» so‘zidan kelib chiqqan bo‘lib — tadqiqot yo‘li, haqiqatga intilish, bilish,
harakat qilish yo‘llari, kutilayotgan natijaga erishish usuli ma'nosini anglatadi.
Metod deganda voqelikni amaliy yoki nazariy o‘zlashtirish usullari tushuniladi.
52
Faoliyat-ning turli jabhalarini o‘rganishni qamrab olgani holda ilmiy bilish va
uning usullari metodikaning asosiy yo‘nalishidir. Unda ta'lim va tarbiya berish
usullari asosiy o‘rinda turadi. Metod — o‘qituvchi bilan talabalarning ta'lim-
tarbiyadan qo‘yilgan maqsadga erishishga qaratilgan tartibga solingan,
tizimlashtirilgan faoliyatdir.
Metod nihoyatda serqirra bo‘lib, juda ko‘p komponentlarni jamlaydi.
Uning qirralariga: ta'lim-tarbiyaning maqsadi; o‘qituvchi tanlagan maqsadga yetish
usullari; o‘qituvchi bilan o‘quvchi-talabalarning hamkorlik qilish yo‘llari; ta'lim
maqsadini aniq o‘quv materiali mazmunida ifodalash; ta'lim-tarbiya jarayonining
(qonun, prinsiplar) mantiqi; axborotlar manbasi; (o‘ituvchining mahorati; ta'lim-
tarbiya jarayoni qatnashchilarining faolligi; o‘qitish vositalari va usullari tizimi va
boshqalarni
yozish
mumkin.
Shu bois
metodning mazmun-mohiyatini
soddalashtirilgan variantdagi ta'riflarda berishga to‘g‘ri keladi.
O‘qitish metodlarining serqirraiigi, murakkab tuzilishga ega. Unga turli
jihatdan yondashuvlarda o‘z ifodasini topadi, Metod-jarayonning o‘zagi,
rejalashtirilgan yakuniy natija bilan bog‘lovchidir. Pedagogik amaliyotda, an'anaga
o‘quv - tarbiyaviy maqsadlarga erishish uchun qo‘llanilayotgan, tartibga
solingan faoliyat usuli metod
deb tushuniladi. Bunda o‘qituvchining o‘qitish
faoliyati usullari bilan o‘quvchining o‘qish faoliyatining usullari bir-biriga
bog‘liqligi ta'kidlanadi.
O‘qitish metodi quyidagicha tavsiflanadi: o‘qitishning maqsadi, o‘zlashtirish
usuli, o‘quv jarayoni qatnashchilari (o‘qituvchh o‘quvchi, talaba)ning o‘zaro
munosabati.
Ta'lim metodlari bir tomondan, obyektiv xarakterga ega bo‘lib, qaysi pedagog
qo‘llashidan qa‘tiy nazar, doimiy amal qiladigan mustahkam qonun-qoidalar
bilan bog‘liq. Ular barcha didaktik qoidalar, qonunlarning talabi hamda
maqsadlarning doimiy komponentlari, o‘quv faoliyatining mazmuni, shaklini
ifodalaydi. Ikkinchi tomondan, subyektiv xarakterga ega bo‘lib, u pedagog
shaxsi, o‘quvchi-talabalarning o‘ziga xos tomonlari, aniq sharoit bilan
belgilanadi.
53
Metodlarning obyektiv hamda subyektiv xarakteri haqidagi fikrlar xilma-
xildir. Metodlarning obyektiv xarakterini butunlay inkor qilib, uni to‘liq
subyektiv xarakterga ega, shuning uchun ham takrorlanmasdir, u har bir
pedagogning ijodi tarzida yuzaga chiqadi, degan fikr bildiruvchilardan tortib,
uning tamomila aksi bo‘lgan, to‘la obyektiv xarakterga ega deydiganlar ham
mavjud.
Do'stlaringiz bilan baham: |
