Oʻzbekiston respublikasi oliy va oʻrta maxsus ta’lim vaziri mirzo ulugʻbek nomidagi oʻzbekiston milliy universiteti

YAgona oʻxshashlik metodi. 
Unda oʻrganilayotgan hodisaning sababi 
haqidagi xulosa shu hodisaning kuzatilayotgan tomonlarini solishtirish, 
ularning oʻxshash tomonini aniqlash asosida hosil qilinadi. Bu metoddan 
foydalanib xulosa chiqarilganda, hodisaning kuzatilayotgan hollari uchun 
faqat bitta holatgina umumiy boʻlsa, ana shu holat mazkur hodisaning sababi 
deb olinadi.
Masalan, kasalxonaga turli yosh va jinsdagi bemorlar bir xil 
tashhis bilan keltirildi. Ularning harorati baland, oshqozon-ichak faoliyati 
buzilgan edi. Bemorlarning barchasi kasal boʻlmasdan oldin qoʻziqorin 
eganlarini aytdilar. Demak, kasallik qoʻziqorinni notoʻgʻri iste‘mol qilish 
oqibatida vujudga kelgan. 
YAgona oʻxshashlik metodining formulasi: 
1.ABS __________ a 

---

420 
2. ADE__________ a 
3. AGF__________ a 
______________________ 
Demak, A holat ma‘lum darajada a hodisaning sababidir. 
 
YAgona tafovut metodi.
Bu metod faqat ikki holatda, ya‘ni hodisaning 
vujudga kelgan va kelmagan hollarini taqqoslash asosida hodisaning 
sababini aniqlash usuli boʻlib, unda mavjud hollar bir-biridan faqat bitta 
holati bilan farq qiladi. Shuning uchun ham mazkur holat kuzatilayotgan 
hodisaning sababi boʻlsa kerak, deb taxminiy xulosa hosil qilinadi.
AVS________a 
BC ________a emas. 
___________________________________ 
Demak, A holat a hodisaning sababi boʻlishi mumkin. 
Masalan, aeroportga kirishda yoʻlovchilarda metall buyumlarning 
borligi maxsus asbob yordamida tekshiriladi. Agar yoʻlovchida metal buyum 
boʻlsa, moslama tovush chiqaradi, metal buyum boʻlmasa tovush 
chiqarmaydi. Elektr tarmogʻida tokning bor yoki yoʻqligi lampaning yonish 
yoki yonmasligiga sabab boʻlishi ham ushbu metodga misol boʻladi.