Oʻzbekiston respublikasi oliy va oʻrta maxsus ta’lim vaziri mirzo ulugʻbek nomidagi oʻzbekiston milliy universiteti

Juz’iy tasdiq mulohazalar
bir vaqtning oʻzida ham juz‘iy, ham 
tasdiq fikrni ifodalaydi. Masalan, 
―Ba‘zi talabalar ma‘suliyatli.‖
U lotincha 
I
harfi bilan belgilanadi va 
―Ba‘zi S–Pdir‖
formulasi orqali ifodalanadi. 
4. 
Juz’iy inkor mulohaza
bir vaqtning oʻzida ham juz‘iy, ham inkor 
boʻlgan fikrni ifodalaydi. Masalan, 
―Ba‘zi talabalar tartibli emas.‖
Uning 
formulasi 
―Ba‘zi S–P emas‖
boʻlib, lotincha 
O
harfi bilan belgilanadi. 
Ajratib koʻrsatuvchi va istisno qiluvchi mulohazalar.
SHunday mulohazalar borki,ularda nimadir ajratib koʻrsatiladi yoki 
istisno qilinadi. ―
Guruhimiz talabalaridan faqat 4 kishi musobaqada 
qatnashadi.‖
Bu ajratib koʻrsatuvchi mulohazadir. 
―Davrada yaqinlarimdan 
boshqa hamma bor edi‖
Bu istisno qiluvchi mulohazadir. Ajratib
koʻrsatuvchi va istisno qiluvchi mulohazalarni qat‘iy mulohaza shaklida 
ifodalash mumkin. ―Birinchi kurs talabalaridan boshqa hamma talabalar 
majlisda qatnashdi‖ mulohazasi ―majlisda talabalardan birinchi kursda 
oʻqiyotganlar qatnashmadi‖ deb aytilishi mumkin. SHunday qilib, yuqoridagi 
istisno qiluvchi mulohazani ―Majlisda qatnashgan talabalarning hech biri 
birinchi kurs talabasi emas‖ deb oʻzgartirib, uni qat‘iy mulohaza koʻrinishida 
ifodalash mumkin.
Predikatning mazmuniga koʻra oddiy mulohaza turlari.
Ular 
quyidagilardan iborat: atributiv mulohazalar, mavjudlik (ekzistensial) 
mulohazalari va munosabat (relyativ) mulohazalari. 
Atributiv (sifat va 
xususiyat)mulohazalarda
biror xususiyatning predmetga xosligi yoki xos 
emasligi aniq, qat‘iy koʻrsatiladi. Shuning uchun atributiv mulohazalarni 
birorta predmetning sinfga kirishi (mansubligi) yoki kirmasligi (mansub 
emasligi) haqidagi mulohaza deb ta‘riflasa boʻladi. Masalan, 
―Hamma 
daraxtlar oʻsimliklardir‖ va ―Hech bir oʻsimlik hayvon emas‖.
Ikkita, 
uchta 
va 
hoka‘zo 
predmetlar 
oʻrtasida 
muayyan 
munosabatlarning boʻlishi yoki boʻlmasligini ifodalagan mulohazalarga