Sportda matematika

QO’L SUYAKLARINING BIRLASHUVI
 
Elka kamari suyaklarining birlashishi
. 
Tush-umrov bo’g’imi
ikki o’qli, egarsimon shaklga ega, tush suyagi dastasidagi buyinturuq 
kemtigining ikki yon tomonida joylashgan umrov suyagining kemtiklari orasida xosil bo’ladi. 
Bo’g’imning bo’shlig’ida joylashgan tog’ayli disk, i ikkita yarim bo’shliqlarga ajratadi. Bo’g’imni 
o’rab turgan kapsuladan tashqari, bo’g’im pishiq tolali turta boylam bilan mustaxkamlangan. Old va 
orqa tush-umrov bog’lamlari tush suyagini dastasi bilan umrovning tush uchi orasida tortilgan. 
Qovurg’a-umrov bog’lami 1 qovurg’a bilan umrovning pastki qirrasi orasida, umrov-aro boylami
esa chap va ung umrov suyaklarining tush uchlari orasida tortilgan. Sagittal o’q atrofida bo’g’im
yuqoriga va pastga qarab xarakatlanadi, tikka o’q atrofida esa old va orqaga xarakatlanadi. Odam 

---

99 
skeletida tush-umrov bo’g’imi elka kamarini gavda bilan birlashtiradigan yakka-yagona bo’g’im 
xisoblanadi. 
Akromial - umrov bo’g’imi
umrov suyagining akromial uchi bilan va kurakning akromial usimtasi 
bilan birikishdan vujudga keladi. Bu bugim oddiy, yassi shaklga ega, xarakatlari cheklangan. 
Akromial-umrov bo’g’imi zich kapsula va uchta boylamlar bilan mustaxkamlangan. Boylamlardan 
aloxida tumshuqsimon-akromial boylamni kursatish lozim. Bu boylam kurak suyagining 
tumshugsimon o’sig’i bilan umrov suyagi o’rtasida tortilgan bo’lib, elka bo’g’imining gumbozini 
xosil qilishda ishtirok etadi. 
Qo’l suyaklari erkin qismining birlashishi 
Elka bo’g’imi
- elka suyagining boshi bilan kurak suyagining bo’g’im maydonchasi 
qo’shilishidan xosil bo’ladi. Bu bo’g’im oddiy, yumaloq shaklga ega, ko’p o’qli. Bo’g’imda 
xarakatlar 3 o’q atrofida bajarilishi mumkin: sagittal o’q atrofida olib qochish - olib kelish 
xarakatlari, tikka o’q atrofida ichkariga burilish - pronatsiya va tashqariga burilish – supinatsiya, 
kundalang o’q atrofida bukish - yoyish xarakatlarni kursatish mumkin. Bir vaqt ichida uchta o’q 
atrofida bajariladigan aylana xarakat – sirkumduksiya deiladi. Bo’g’im bo’shlig’idan ikki boshli 
elka muskuli uzun boshining payi utadi. Elka bo’g’imi kapsula va bitta tumshuksimon-elka boylami 
bilan mustaxkamlangan. 
Tirsak bo’g’imi
murakkab, elka-bilak, elka-tirsak va bilak-tirsak - bilak bo’g’imlarining 
qo’shilishidan xosil bo’ladi. Bu uchchala bo’g’im atrofdan umumiy kapsula bilan o’ralgan va 
umumiy bo’g’im bo’shlig’iga ega. Elka - tirsak bo’g’imi g’altak shaklga, elka - bilak bo’g’imi shar 
va tirsak - bilak bo’g’imi silindr shaklga ega.