O’quv uslubiy majmua

O’quv uslubiy majmua
 
 
 
 
 
 
 
 
Sohada AKT
 
9 
O‘quv kursining predmeti bo`lib, axborot texnologiyalarini joriy qilish 
usullari, texnik va dasturiy vositalarning nazariy asoslari va ularni tegishli sohalarda 
tadbiq qilish usullari hisoblanadi. Informatika - axborot texnologiyalari vositalari 
yordamida axborotni taqdim etish, qabul qilish, saqlash, unga ishlov berish, uzatish 
usullarini, ya'ni axboriy jarayonlarini va axborot texnologiyalari vositalarini faoliyat 
ko‘rsatish tamoyillarini, ularni boshqarish usullarini sistemali ravishda o‘rganuvchi 
fandir.
Informatika so‘zi elektron hisoblash mashinalari yordamida axborotni qayta 
ishlash bilan shug‘ullanuvchi sohani ifodalovchi atama sifatida yuzaga keldi. 
Informatika atamasi lotincha «informatic» so‘zidan kelib chiqqan bo‘lib, 
tushuntirish, xabar qilish, bayon etish ma'nolarini anglatadi.
Texnologiya so`zi ―mohirlik‖ ma`nosini anglatadi. Axborot texnologiyalari- 
axborotlarni zamonaviy texnologiyalardan foydalanib, boshqarish, yig`ish, saqlash, 
qayta islash va uzatishni o‘rganuvchi fandir. Axborot texnologiyasi bu usullar tizimi 
va axborotlarni yig`ish, saqlash, izlash, qayta ishlash, uzatish yo`lidir. U 
informatikaning predmeti xisoblanadi xamda boshqaruv amaliyotini o`tkazishni, 
ishlab chiqarishni boshqarishni, ilmiy izlanishlar va sanoat miqyosida 
korxonalarning tashkil topishini, ularning texnik rivojlanishi natijasida xalq 
xo`jaligining yangi tarmoqlarini yuzaga keltiradi. Axborot texnologiyasi boshqarish 
jarayonlarini aks ettiruvchi iqtisodiy axborotlarni o`lchash, jamlash, saqlash, qayta 
ishlash kabi amallarni bajaradi. 
Axborotni 
kompyuterda 
tasvirlanish. 
Kompyuter 
faqat 
raqamli 
ko‘rinishdagi axborotni qayta ishlaydi. Barcha boshqa turdagi axborot (ovozlar, 
tasvirlar va boshq.) kompyuterda qayta ishlanishi uchun raqamli ko‘rinishga 
keltirilishi zarur. Ovozni raqamli ko‘rinishga o‘zgartirish uchun kichik vaqt 
oralig‘ida ovoz intensivligini o‘lchash va har bir o‘lchash natijalarini raqam 
ko‘rinishida aks ettirish zarur.
Kompyuter dasturi yordamida olingan axborotni qayta ishlab, hosil bo‘lgan 
natijani ovoz shakliga qaytarish mumkin. Kompyuterda matni axborotni qayta 
ishlash uchun matni kompyuterga kiritilayotganda har bir xarf ma‘lum bir raqam 
bilan 
kodlanadi. 
Tashqi 
qurilmalarga 
(monitor 
ekrani 
yoki 
printer) 
chiqarilayotganda esa inson qabul qilish uchun ushbu raqamlar orqali xarflarning 
tasviri quriladi. Xarflar to‘plami va raqamlar o‘rtasidagi moslik 
belgilarn
Kompyuterda barcha raqamlar 0 va 1 orqali ifodalanadi. Kompyuter ikkilik sanoq 
sistemasida ishlaydi. Kompyuterda axborot birligining o‘lchovi bo‘lib bit, ya‘ni 0 
yoki 1 qiymatni qabul qilishi mumkin bo‘lgan ikkilik razryad hisoblanadi. 
Kompyuter buyruqlari alohida bitlar bilan emas, balki sakkiz bit bilan birgalikda 
ishlaydi. Sakkizta ketma-ket bit bir baytni tashkil etadi. Baytlar yordamida raqamli 
ko‘rinishda ifodalangan har qanday axborotni kodlashtirish mumkin. Bir baytda 256 
xil belgilardan birining qiymatini kodlashtirish mumkin (256 = 28) bo‘ladi. Baytning 
qiymati uchun undagi bitlarning joylashgan o‘rni muhimdir. Axborotda qatnashgan 
har qanday belgi 1 bayt hajmli deb hisoblanadi. Masalan, ―SH‖ harfi – 1 bayt, 

---