O‘zbekiston zamini /2019 Tahrir hayʼati

 JBK zovurini 2000-2020 yillardagi oylik o‘rtacha 
suv sarfi va mineralizatsiyasining o‘zgarish dinamikasi.
kelishi, sentabr (5,1 m3/c) oyidan dekabr (8,5 m3/c) 
oyigacha ko‘tarilishi kuzgi ekinlarni sug‘orilishi 
hamda sho‘r yuvish ishlari (dekabr, yanvar) ning 
olib borilishiga bog‘liq.
JBK zovur suvini 2000-2020 yillarda 
minerallashuvi o‘rtacha 2,6 gr/l bo‘lib, eng yuqori 
bo‘lgan oylari aprel-may bo‘lib, unda 2,8 gr/l va 
eng pasti oyi yanvar bo‘lib, unda 2,3 gr/l bo‘lgan.
JBK 
suvi 
analizi 
ma’lumotlarini 
solishtirish uchun 4-jadvalda ruxsat etilgan 
chegaraviy ulushi (RECHU) va Sirdaryo 
daryosining kimyoviy tarkibi keltirilgan. JBK 
suvi namunalarida RECHU dan sulfat miqdori 
16 barobar, kalsiy miqdori 1,5 barobar, magniy 
5,5 barobar, natriy 2,5 barobarga ko‘pligi
aniqlangan. Og‘ir metallardan xrom (+6) 
14 barobar, mis 16 barobar va rux 1,1 barobarga 
ortiq bo‘lgan. JBK suvi minerallashganlik 
darajasi bosh qismida 2831 mg/l; o‘rta qismida 
2967 mg/l; quyi qismida 2932 mg/l va o‘rtacha 
2910 mg/l bo‘lgan. minerallashganlik darajasi 
miqdori RECHU dan deyarli 3 barobarga ko‘p. suvi 
sifat tarkibidagi ayrim kimyoviy komponentlar 
miqdorining bosh qismidan quyi qismiga qarab 
oshib borgan (1-jadval).
JBK suvi kimyoviy analizi ma’lumotlari 
1-jadvalda berilgan.
Yillik yog‘in kam bo‘lgan yillarda 
kollektor-zovur suvlari sug‘orish davrida to‘silib 
sug‘orish maqsadida ham foydalanilganligi sababli 
ham yillar davomida minerallashganlik darajasini 
ortib boradi.
Xulosa.
Jizzax viloyati sug‘oriladigan 
maydonlarida so‘nggi 21 yil ichida yer osti sizot 
suvlari minerallashganlik darajasi, sug‘oriladigan 
Land of Uzbekistan
Земля Узбекистана
4/2021

---