Ишнинг кўзини биладиган одамнинг замонавий одоб- ахлоқ китоби./ Нашрга тайёрловчи Дилрабо Мингбоева

Суҳбатни қандай бошлаш мумкин
Дейлик, сиз бирон марта бўлмаган жойингиз-
га танимаган кишиларингиз даврасида ўтири-
шингизга тўғри келди. Сиз нима ҳақида суҳбат-
лашасиз? Қандай қилиб гап бошлайсиз?
Кўп гапиргандан кўра кўпроқ эшитиш 
афзаллигини унутмаган ҳолда суҳбат-
дошингизга савол беришингиз мумкин. 

---

85
Сиз шундай савол берингки, сўз-сўзга уланиб 
кетсин. Масалан, сиз суҳбатдошингиздан «Сиз 
фалончи билан ҳамкорликда ишлайсизми?» деб 
сўрасангиз, у фақатгина «Ҳа» ёки «Йўқ» деб жа-
воб бериши, бундан ортиқ гапирмаслиги мум-
кин. Шунинг учун савол ташлаганингизда «Ким? 
Нима? Қачон? Қаерда? Нима учун? Қандай қи-
либ?» каби сўроқ олмошларидан фойдаланиб, 
савол беринг. Масалан, «Сиз фалончини қаердан 
биласиз?» деб сўрасангиз, у бу ҳақда бафуржа 
айтиб бериши ва шундан келиб чиқиб, сўз-сўзга 
уланиб кетиши мумкин.
Бераётган саволларингизда самимий 
қизиқиш акс этиб турсин. Асло сизнинг 
суҳбатдан мақсадингиз бировлар усти-
дан «мағзава тўкиш» ёки гап олишга 
қаратилмасин. 
Чунки бу суҳбатдошингизда сиз ҳақингизда 
яхши таассурот уйғотмайди ва унинг олдида ишон-
чингизни йўқотишингиз мумкин. Чунки ҳозир сиз 
биров ҳақида нотўғри мулоҳазага бораяпсизми, 
демак, у ҳақида ҳам шундай фикр юритишингиз 
мумкин, деб ўйлайди. Бунинг оқибатида эса суҳ-
батдошингиз билан бўладиган ҳамкорликда бошла-
моқчи бўлаётган ишингизга путур етиши мумкин.
Суҳбатни чиройли тарзда бошлаш – 
бу чинданам ҳамкорлик ва суҳбатнинг 
бошланиши. 

---

86
Энди эса икки томонлама фойдали бўлган 
мақсад-суҳбатга ўтилади. Сукут сақлаб тинглай 
олиш – бу жуда катта маҳорат. Бу фақат қу-
лоқларни динг қилиб, шунчаки тушунуксиз ти-
килиб ўтириш дегани эмас. Ўзгалар билан таъ-
сирчан ва қизиқарли суҳбат олиб боришни истар 
экансиз, қуйидагиларга амал қилиб кўринг.
Баъзилар ахборот-маълумотни фақат қулоқла-
ри билан, баъзилар эса кўриш орқали, учинчи 
тои фадагилар ҳиссиётлари билан яхши қабул 
қиладилар. Сиз суҳбатдошингизни яхшилаб ўр-
ганинг ва унинг «тили»ни топинг. Эшитиш орқа-
ли маълумотни яхши қабул қиладиганлар, ма-
салан, мусиқа янграб туришини маъқул кўради. 
Ва «гапирмоқ», «сўзлаб бермоқ», «эшитмоқ», 
«оҳангларнинг уйғунлашиши» каби сўзларни кўп 
қўллайди. Кўриш орқали маълумот қабул қилади-
ган одамлар тоифаси карталар, диаграммалар, 
суратларни хуш кўради. Худди шунингдек, улар 
«кўрмоқ», «тасвирламоқ», «қарамоқ», «кузат-
моқ» сўзларини кўп ишлатади. Ҳиссиёт билан 
маълумотни яхши қабул қиладиган инсонлар эса 
бир вақтнинг ўзида бир нечта иш бошлашни хуш 
кўришади ва «тушунмоқ», «ҳис қилмоқ», «англа-
моқ» сўзларидан кўп фойдаланишади. Сиз эса 
бу белгиларга эътибор бериб, суҳбатдошингизга 
қандай таъсир қилиш йўлини топишингиз мум-
кин бўлади.
Энди сизни яхши тинглашлари учун айнан шу 
маслаҳатларимиздан фойдаланинг. Масалан, 
биринчи тоифадаги одамларга мурожаат қилга-
нингизда «Мен эшитдимки, сизнинг гапингизга 

---

87
кўра...» дея гап бошланг. Иккинчи тоифадагилар-
га эса «Бу менга шундай кўринаяптики...», «Ме-
нинг кўришимча...» тарзида суҳбатни бош ланг. 
Ҳиссиёт орқали кўпроқ маълумот оладиган киши-
ларга «Менинг ҳис қилишимча...», «Сизни тушу-
нишимча...» каби гаплар билан мурожаат қилинг.
Шунда сизни яхши тинглашларига эришишин-
гиз мумкин.