Бошланғич таълим педагогикаси ва методикаси факулктетлари

ҳамда нима тўғри, нима ёлғон 
эканлиги ҳақида ҳукм
чиқарамиз»1.
1 
Абу Наср Форобий.
Рисолалар, Тошкент, 5975, 54- бет.
www.ziyouz.com kutubxonasi

---

Кўринадики, грамматика 
ва мантиқ 
фанларининг
нутқ тузишдаги аҳамиятини икки буюк олим ҳам юксак
даражада англаганлар ва уларга катта аҳамият бер-
ганлар. Беруний ҳам, Форобий ҳам қадимги грек фалса-
фасига ва бошқа фанларга оид асарлардан озиқланиб-
гина қолмай, уларни 
тўлдирдилар, ғалат ўринларига
изоҳлар бердилар.
Беруний билан 
замондош 
бўлган 
Абу Абдуллаҳ
ал-Хоразмий (вафоти 997 й.) ҳам ўзининг 
«Мафотиҳ-
ул-улум» («Илмлар калитлари») асарида 
ўша давр
нутқ маданиятининг баъзи 
бир 
масалалари— девон-
хона иш қоғозлари, уларнинг шакллари, 
ишлатилади-
ган истилоҳлар (терминлар); шунингдек, адабиётшу-
нослик фани нстилоҳлари, уларнинг таърифи 
ҳақида
маълумот беради. Асарнинг бешинчи 
бобида аруэ ва
қофия илми ҳамда шеъриятда ишлатиладиган 
бадиий
тасвир воситалари, уларнинг фазилатлари 
ва нуқсон-
лари устида сўзлайди. Асарда 
аруз илми, ундаги 15
баҳр кўринишлари шеърий мисоллар билан берилади.
Аруз илмига туташ қофия 
илмн, унинг 
истилоҳлари
таъриф ва изоҳлар 
билан 
қайд 
этилади. 
Асарнинг
бешинчи боби беш бўлинмадан ташкил топган. Бешин-
чи бўлинма X аср Урта Осиё шеъриятига бағишланади.
Бу шуни кўрсатадики, X