B. Q. Haydarov

Qiziqarli matematikaga oid masalalar
Berilgan raqamlarning o‘rnini o‘zgartirmay, arifmetik amallar va qavslarni 
shunday qo‘yingki, natijada 1 hosil bo‘lsin. Agar zarur bo‘lsa, yonma-yon 
turgan ikki raqamni bitta ikki xonali son deb olishingiz ham mumkin.
1 2 3 = 1
1 2 3 4 = 1
1 2 3 4 5 = 1
1 2 3 4 5 6 = 1
1 2 3 4 5 6 7 = 1
1 2 3 4 5 6 7 8 = 1
1 2 3 4 5 6 7 8 9 = 1

---

187
Bilimingizni sinab ko‘ring!
Bu bob materiallarini o‘rganib chiqib, quyidagi masalalarni yecha olishingiz 
shart! Nazorat ishi oldidan o‘zingizni sinab ko‘ring!
10- nazorat ishi namunasi
1.
Hisoblang:
а) 4,35 ∙ 18; 
b) 6,25 ∙ 108;
d) 126,385 ∙ 10;
e) 53,3 : 26; 
f) 6 : 24; 
g) 126,385 : 100.
2.
Tenglamani yeching: 7у + 2,6 = 27,8.
3.
Ifodaning qiymatini toping: 90 – 16,2 : 9 + 0,08.
4.
Avtomobilga 8 ta bir xil quti va har birining massasi 0,28 t bo‘lgan 8 ta yashik 
ortildi. Agar butun yukning massasi 2,4 t bo‘lsa, bitta qutining massasini 
toping.
5.
Birinchi ko‘paytuvchida vergul 2 xona o‘ngga, ikkinchi ko‘paytuvchida 
4 xona chapga surilsa, ko‘paytma qanday o‘zgaradi?
Qiziqarli matematikaga oid masalalar
Sehrli kvadratlar
Rivoyat qilishlaricha, birinchi sehrli kvadart bundan 7-8 ming yil avval 
Xitoyda tuzilgan. Bu kvadrat toshbaqa kosasiga yozilgan bo‘lib, toshga 
aylangan toshbaqa ancha asrlardan keyin topib olingan (a- rasm). Kvadrat 
9 ta katakdan iborat bo‘lib, unda 1 dan 9 gacha bo‘lgan raqamlar yozib 
qo‘yilgan (b- rasm). 
Ikkinchi sehrli kvadrat bundan ming yil avval Hindistonda tuzilgan. Uning 
16 ta katagi bo‘lib, unga 1 dan 16 gacha bo‘lgan sonlar yozilgan (d- rasm). 
Bu kvadratlarning har bir qatori, ustuni va diagonalida turgan sonlarni 
alohida-alohida qo‘shib chiqing va ularning sehri nimada ekanligini aniqlang:
a)
b)
d)
1
8
14
7
2
4
3
8
9
5
1
2
7
6
15
12
11
10
16
13
6
3
4
9
5

---

188