O‚zr konst o‚rganish 3826. qxd

Iqtidorli bolalar va 
iste’dodli yoshlar, 
ular ning ilm olishini
qo‘llab-quvvat lovchi va
rag‘batlan ti ruv chi jamoat
tashkilotlari
84

---

Kadrlar tayyorlash milliy dasturining asosiy
maqsadla ridan biri ham iqtidorli bolalar va iste’dodli
yoshlarni har tomonlama qo‘llab-quvvatlashga qaratil-
gan bo‘lib, dasturda alohida 4.5-bandi «Iqtidorli
bolalar va iste’dodli yoshlar» deb ataladi.
Dasturga ko‘ra iqtidorli bolalar va iste’dodli yosh-
larni aniqlash va o‘qitish uslubiyati, psixologik-peda-
gogik va tashkiliy sharoitlarining yaratilishi, bunda
bolalar va yoshlarga oid ma’lumotlarning respublika
banki va monitoringini shakllantirish ko‘zda tutulgan
edi. Maxsus o‘quv dasturlari va progressiv pedagogik
tex no logiyalar ishlab chiqarish uchun eng yaxshi pe -
dagog va olimlar jalb qilinib, o‘quv tarbiya jarayonida
ularning faol ishtiroki ta’minlandi. Fan va texnikani,
siyosat va iqtisodiyotni, madaniyat va san’atni
o‘rgatish markazlari qabi 
lidagi hamda milliy (elita)
ta’lim muasasalari tashkil etildi.
Iqtidorli bolalar va iste’dodli yoshlarni chet ellarda
umumiy va kasbiy jihatdan tayyorgarlikdan o‘tkazish-
ga qaratilgan sobitqadam faoliyat amalga oshirilmoq-
da. Akademik litseylarning o‘quvchilariga, birinchi
navbatda iqtidorli, yuksak iste’dod sohiblariga, bilim -
ning tegishli sohalari va fanning aniq yo‘nalishlari
bo‘yicha o‘z tabiiy qobiliyatlarini namoyon etish va
rivojlantirish, o‘zlaridagi noyob iste’dodini ro‘yobga
chiqarish uchun keng imkoniyatlar yaratildi.
Mustaqil O‘zbekiston Respublikasida bugungi kun -
da iqtidorli bolalarni hamda iste’dodli yoshlarni qo‘l -
lab-quvvatlovchi va rag‘batlantiruvchi bir necha jamo -
at tashkilotlari faoliyat ko‘rsatmoqda. Jumladan, «Kamo lot»
yoshlar ijtimoiy harakati, «Ulug‘bek», «Iste’ 
dod» jam 
-
g‘armalari hamda «UNES CO», «UNISEF» kabi xalqaro
jamg‘armalarni olishimiz mumkin.
2003-yil 1-iyulda O‘zbekiston Respublikasi Prezi 
-
den tining «Istiqbolli yosh pedagog va ilmiy kadrlar
malakasini oshirish va stajirovkasi tizimini takomil-
lashtirish to‘g‘ri sida»gi farmoni qabul qilindi. Far mon ga
85

---

muvofiq «Umid» va «Ustoz» jamg‘arma 
lari birlashtiri 
-
lishi asosida «Iste’dod» jamg‘armasi tashkil etildi.
Mamlakatimizda tarixiy tub o‘zgarishlarni mu 
-
vaffaqi yatli o‘tkazish, ijtimoiy-siyosiy, ma’naviy-iqti-
sodiy islohotlarni amalga oshirish uchun jahon
andozalari darajasida bilim olgan iste’dodli, ruhan
barkamol yosh milliy kadrlar zarur. Ular Vatan baxt-
saodati yo‘lida, uning qudratini mustahkamlash
borasida fidokorona mehnat qiladilar, mustaqillik
g‘oyalariga sadoqatli bo‘ladilar. «Iste’dod» jam 
g‘ar -
masi o‘z oldiga ana shunday iqtidorli va iste’dodli,
o‘z Vataniga shon-shuhrat keltira oladigan yosh yigit-
qizlarni aniqlash, jahonning yetakchi mamlakatla 
-
ridagi obro‘li oliy o‘quv yurtlarida ularning bilim
olishini tashkil etish, xalq xo‘jaligining nufuzli
tarmoq lari uchun yuqori malakali mutaxassislar tay 
-
yorlash kabi vazifalarni asosiy maqsad qilib qo‘ygan. 
«Iste’dod» jamg‘armasiga ariza bergan har bir yosh
yigit va qiz maxsus tanlov bosqichlarida ko‘rik imtihon -
laridan o‘tadi. Mamlakatimiz oliy o‘quv yurtlari ning
II—III kurs talabalari ta’limning bakalavr bos qi chi
bo‘yicha tanlov sa ralashlarida, bitirayotgan kurslar ning
talabalari, oliy ma’lumotli yosh xodimlar magistrlik
bosqichi tanlovlarida qatnashishlari mumkin. Shuni
alohida ta’kidlash kerakki, ta’lim masalalari bilan
shug‘ullanuvchi chet el tashkilotlari xorijiy tillar
bo‘yicha tanlov da’vogarlarining bilimla rini test yo‘li
bilan sinovdan o‘tkazadilar. Bu ishga ta’lim va til
o‘rganish bo‘yicha AKSELS (AQSH), Britaniya
kenga shi (Buyuk Britaniya), Akademiya almashuvning
nemis xizmati (Germaniya) singari xalqaro tashkilot-
lar, shuningdek mamlakatimizdagi Fransiya, Italiya va
Yaponiya elchixona larining vakillari ham jalb qilingan.
Bundan tashqari da’vogarlar kompyuter testlarida tan-
lagan mutaxassisliklari bo‘yicha suhbatdan o‘tkaziladi.
Shuningdek, ularning O‘zbekiston iqtisodiyoti va
siyosiy mustaqilligini mustahkamlashga daxldor bo‘l -
86

---

gan dunyoqarashlari, ma’naviyat va tarix bo‘yicha bi -
limlari ham tekshirib ko‘riladi. Barcha sinovlardan
muvafaqqiyatli o‘tgan yoshlarga xorijiy o‘quv yurtlari-
da bilim olish uchun
Prezident granti
topshiriladi.
Bugun tanlovning 200 nafar g‘oliblarining 75%i
respublikamizning turli chekkalaridan, olis qishloqla -
ridan kelgan yoshlar bo‘lib (1998-yilda), AQSH oliy
o‘quv yurtlariga 99 nafar, Buyuk Britaniyaga 35 nafar,
Germaniyaga 9 nafar, Fransiyaga 5 nafar va
Yaponiyaga 9 nafar talaba o‘qishga yuborildi. Hozirgi
vaqtda o‘zbekistonlik talabalar o‘z tanlagan mutaxas-
sisliklari bo‘yicha AQSH, Buyuk Britaniya, Ger 
-
maniya va Yaponiyaning jahonga mashhur oliy o‘quv
yurtlarida muvafaqqiyat bilan shug‘ullanmoqda.
Demak, bugungi kunda «Iste’dod» jamg‘armasi 
-
ning hamda boshqa yoshlarni qo‘llab-quvvatlovchi
tashkilotlarning faoli 
yati xalqimizning, ayniqsa, iqti-
dorli va iste’dodli yoshlarimizning ilmiy-intellektual
(aqliy) imkoniyatlarini mustahkamlashga, ularning
xalqaro obro‘-e’tiborini ko‘tarishga qaratilgandir.