A. M. Mannonov n. A. Abdullayev r. R. Rashidov

132 
Political Parties in Afghanistan. A Review o f the State o f Political
Parties after the 2009 and 2010 Elections. National Democratic Institute for
International Affairs (NDI). - Washington, DC. June201 1 .- P.9.

---

natijasida vujudga kelgan bir necha o‘tkir muammolar to‘g‘anoq 
bo‘lib turibdi va avvalo, tiklanish ishlarining samarali bajarilishi 
ushbu muammolaming hal etilishi bilan bog‘liqdir.
Birinchidan, mamlakat xalq xo‘jaligi va infrastrukturasi 
butunlay izdan chiqqanligi tufayli afg‘on hukumati o‘zining aniq 
daromad manbalari va davlat budjetiga ega emas. Donor-davlatlar 
tomonidan ajratilishi rejalashtirilgan xalqaro moliyaviy yordam esa 
bir necha yillar davomida aniq loyihalar bo‘yicha yo‘naltiriladi, xo- 
los.
Ikkinchidan, mamlakat bank-moliya tizimining izdan chiq­
qanligi va uning butun mamlakat bo‘ylab faoliyat yuritmasligi 
e’tiborga olinsa, afg‘on hukumatining Xalqaro hamjamiyat 
ajratadigan moliyaviy yordamga bevosita ega bo‘lish imkoniyatlari 
cheklangan va bu holat donor-davlatlar hamda tashkilotlaming 
moliyaviy hamkorligiga salbiy ta’sir ko‘rsatadi.
Mutaxassislaming hisob-kitoblariga ko‘ra, afg‘on hukumatiga 
o‘z budjet daromadlari (1 yilda 80 mln. AQSH dollari atrofida) 
yordamida tinchlik va barqarorlik hukmron bo‘lgan vaziyatda 
mamlakatni to‘la qayta tiklash uchun qariyb 100 yil vaqt lozim 
bo‘ladi. Afg‘onistonning o‘z ichki imkoniyatlari hisobiga qayta 
tiklash jarayonini amalga oshira olmasligini anglagan dunyo 
jamoatchiligi bu jarayonga tezda kirishib ketdi.
Jahon Banki mutaxassislari Afg‘onistonni qayta tiklash uchun
2002-2012-yillar davomida 15 mlrd. AQSH dollari, shu jumladan 
dastlabki 2002-2004-yillar davomida 4,9 mlrd. AQSH dollari 
miqdorida mablag1 lozim bo‘lishini hisoblab chiqishdi.
2001-yilning 4-dekabrda Bonndagi Xalqaro Konferensiya 
tugashi bilanoq o‘sha yilning 6-dekabrida Berlin shahrida boshqa 
bir tadbir “Afg‘onistonga ko‘mak berish guruhi”133 vakillarining 
Xalqaro Konferensiyasi bo‘lib o‘tdi. Ushbu anjumanda AQSH,