Ўзбекистон республикаси ахборот технологиялари ва коммуникацияларни ривожлантириш вазирлиги тошкент ахборот технологиялари университети

9-маъруза 
 
ИНТЕРНЕТ-ТАРМОҚЛАРДА КОММУТАЦИЯЛАШ ВА 
МАРШРУТЛАШТИРИШ. 
Режа: 
9.1. Коммутациялаш тавсифи 
9.2. Ахборот оқими тавсифи 
9.3. Интернет-тармоқлардаги маршрутлаштириш 
9.4. Коммутациялаш усуллари, уларнинг авзалликлари ва камчиликлари 
9.5. Каналларни коммутациялаш усуллари
 
9.5.1. Каналлар коммутацияланадиган тармоқларда мультиплекслаш
 
 
9.1. Коммутациялаш тавсифи 
Компьютерлар айрим топологияга мувофиқ ўзаро физик боғланган ва 
манзиллаштириш тизими танланган бўлсин (9.1-расмга қаранг). Энг муҳим 
муаммо ечилмасдан қолаяпди. Охирги тугунлар орасида маълумотларни 
қндай усулда узатиш керак? 
9.1-расм. Транзит тугунлар тармоғи орқали фойдаланувчиларни 
коммутациялаш. 
Транзит тугунлар тармоғи орқали охирга тугунларнинг боғланиши 
коммутациялаш дейилади. Жўнатувчидан олувчига йўлда ётадиган тугунлар 

---

82 
кетма-кетлиги маршрутни ҳосил қилади. 
Масалан, 9.1-расмда келтирилган тармоқда 2- ва 4-тугунлар тўғридан-
тўғри ўзаро боғланмаган ва маълумотларни транзит тугунлар, масалан 1- ва 
5-тугунлар орқали узатишга мажбур. 1-тугун ўз А ва В интерфейслар 
орасида, 5-тугун эса F ва B интерфейслар орасида маълумотларни 
узатилишини бажариши керак. бу ҳолатда маршрут 2-1-5-4 кетма-кетлик 
ҳисобланади, бу ерда 2 – жўнатувчи тугун, 1- ва 5 – транзит тугунлар, 4 – 
олувчи тугун. 
Умумий кўринишда коммутациялаш масаласи қуйидаги ўзаро 
боғланган хусусий масалалар кўринишида берилиши мумкин: 
1.
Улар учун маршрутлар ҳосил қилиниши талаб қилинадиган 
ахборот оқимларини аниқлаш; 
2.
Оқимларни маршрутлаштириш; 
3.
Оқимларни ҳаракатлантириш, яъни оқимларни таниш ва уларни 
ҳар бир транзит тугунда локал (ажратилган) коммутациялаш; 
4.
Оқимларни мультиплекслаш ва демультиплекслаш.