Ўзбекистон республикаси ахборот технологиялари ва коммуникацияларни ривожлантириш вазирлиги тошкент ахборот технологиялари университети

4.
 
Хост номи ўзгартириш ва 
фойдаланувчи манзилини аниқлаш 
 

---

286 
27.1-расмда, биз Алиcенинг SIP обекти IP манзилида Боб алоқа 
қила олганини билган эдик. Этирозсиз нарсалар тўлиқлигича ҳаққиқий эмас, 
фақатгина IP манзили кўпинча DHCP билан танлангани учунгина эмас балки 
Бобда тартибли IP обектлари бўлгани учун ҳам тахмин қилиб кўрайлик 
Алиcе фақатгина Бобнинг манзилини билади (Боб@domain.com) ва SIP 
асосий қўнғироқлар учун бир хил манзилдан фойдаланилади. Натижада 
Алиcе фойдаланувчи ҳозирда ишлаётган Боб@domain.com манзил обектини 
олади. Буни топиб Алиcе кирувчи хат яратади. Таклиф Боб@domain.comSIP 
2.0 билан бошланадиган ва буни SIP прохйга хат қилиб жўнатади. Прохй SIP 
жавоби билан қайтади ва у IP манзил обектини Боб@domain.com, ўз ичига 
олса керак. Шунингдек жавоб Бобнинг овоз манзили қутиси манзил IP сини 
ўз ичига олса керак ёки у Wеб саҳифанинг URLсини ўз ичига олади. Яна
прохй тарафидан келган натижа қўнғироқ қилувчига тегишли бўлса керак: 
агар қўнғироқ Бобнинг хатидан бўлса у жавоб бериши мумкин ва унинг IP 
манзили билан таъминланади. Агар қўнғироқ Бобнинг қайнонасидан бўлса у 
URL мен ухлаяпман Wеб саҳифасини билдирувчи билан жавоб бериши 
мумкин. Ҳозир сиз балки ҳайратланаяпсиз қандай прохй компутердан 
фойдаланиш жорий IP манзилини Боб@domain.com қандай қилганига? Бу 
саволга жавоб бизга бошқа SIP обекти ҳақида айтишга бир нечта сўз керак, 
бу SIP регистратсия. Ҳар бир SIP фойдаланувчисида регистратсия билан 
ҳаёлида алоқа бор. Фойдаланувчи SIP сўров номасини ишлатганда 
обектдаги сўровнома SIP регистри регистратсия қилувчига хат жўнатади 
регистратсия қилувчига жорий IP манзилини билдириш учун. Масалан Боб 
SIP сўровини ПДА сига жўнатса манабу линияда жўнатилади. 
Бобнинг регистри Бобнинг жорий IP манзилини сақлайди. Боб 
янги SIPобект ёқмоқчи бўлса янги обект янги регистрар хатга жўнатилади. 
Янги IP манзил бўлиб, яна агар Боб бир хил обектларни бир хил вақтда 
эслатса обект янги регистрар хат бўлиб жўнатилади. (Мисолда ҳар 3600 
секундда регистрар хатни янгилайди). Рўйҳатга олиш аслида DNS серверига 
ўхшаш қурилма хисобланади. DNS сервер қабул қилинган хостни 
номини(масалан: [e-mail]) мос IP адресга ўзгартириб беради. 
Одатда SIP прохи сервери ва рўйхатга олиш сервери айни хостда ишлайди.
Ҳозир Алисанининг SIP прокси сервери қандай қилиб Бобнинг IP адрес 
маълумотини 
олишини 
кўриб 
чиқамиз. 
Олдинги 
мухокамада 
таъкидланганидек, Алисанинг SIP прокси сервери INVITE сўровини Бобнинг 
рўйхатга олиш серверига юборса бўлди. Рўйхатга олиш сервери кейин 
Бо0бнинг SIP қурилмасига хабарни юборади. Якунида Боб Алисанинг 
INVITE хабарини олгқандан кейин Алисага SIP респонcе жавобини юбориши 
мумкин. Мисол учун юқорида келтирилган 27.2-расмни кўриб чиқамиз, 
бунда жим@umass.edu217.123.56.89 IP адресидаги фойдаланувч иккинчи 
фойдаланувчи [e-mail]197.87.54.21 IP адресда жойлашган билан 

---

287 
VoIP алоқасини қилмоқчи. Буни амалга ошириш учун қуйидаги босқичлар 
амалга оширилган: 
1) Жим умасс прокси серверига INVITE сўровини юборади; 
2) Прокси сервер қабул қилинган хабарни SIP рўйхатга олиш серверида DNS 
лоокуп жараёнидан ўтказади упенн.еду(диаграммада кўрсатилмаган) ва 
хабарни рўйхатга олиш серверига юборади; 
3) [e-mail]упенн рўйхатга олиш серверидан чиқиб кетганлиги 
туфайли, қабул қилинган хабарни бошқа [e-mail]серверига 
йўналтиради; 
27.2 - расм Икки SIP клиентлар ўртасида алоқа ташкил этиш жараёни. 
4) умасс прокси INVITE хабарини эуроcом SIP серверига юборади; 
5) эуроcом рўйхатга олиш сервери [e-mail]нинг IP адресини билади 
ва 197.87.54.21 адресга INVITE хабарини юборади, шунда Кеитҳнинг SIP 
клиент терминали қўнғироқ сигналини чалади;
6-8) SIP жавоб сигнали рўйхатга олиш ва прокси серверидан 217.123.56.89 IP 
адресдаги клиентга юборилади.
9) Медиа трафиклари икки фойдаланувчилар ўртасида юборилади. (Бу ерда 
SIP тасдиқ сигнали кўрсатилмаган). 
Бизнинг мухокамамиз SIP протоколидан фойдаланиб алоқа ташкил этишга 
бағишланган эди, бу орқали алоқа ташкил қилиниши ва тамомланиши учун 
асосий протокол саналган SIP протоколини кўриб чиқдик.